پروبیوتیکها (Probiotics) میکروارگانیسم‌های بسیار ریزی هستند که فواید زیادی برای بدن دارند. آنها هم در مکمل‌ها و هم در مواد غذایی تخمیرشده وجود دارند. پروبیوتیکها موجب بهبود عملکرد دستگاه گوارش، سلامت قلب و اصلاح عملکرد سیستم ایمنی می‌شوند و این تنها چند مورد از مزایای آن‌هاست.
پژوهش‌های متعدد در این زمینه نشان می‌دهد که پروبیوتیکها به کاهش وزن و کاهش چربی شکمی نیز کمک شایانی می‌کنند که در این مقاله، چگونگی آن را توضیح خواهیم داد.
پروبیوتیکها چیستند؟
پروبیوتیکها (Probiotics) میکروارگانیسم‌ها یا همان موجودات زنده‌ی کوچک میکروسکوپی هستند که فواید زیادی برای سلامتی بدن دارند.
پروبیوتیکها معمولا باکتری هستند اما نوعی مخمر نیز وجود دارد که عملکردی مشابه با پروبیوتیکها دارد.
پروبیوتیکها را می‌توان با مصرف مکمل‌ها و همچنین برخی مواد غذایی که با فرایند تخمیر باکتریایی تولید شده‌اند، برای بدن تامین نمود. مواد غذایی حاوی پروبیوتیک عبارتند از ماست و کفیر که از مواد لبنی خام (غیر پاستوریزه) به دست می‌آیند، میسو (نوعی غذای ژاپنی شامل خمیر سویا، نمک و غلات تخمیر شده)، تمپه (غذای اندونزیایی از خمیر سویا و قارچ)، زیتون، کلم رنده شده و آب‌پز شده با سرکه، شیر حاوی پروبیوتیک، برخی پنیرها، خمیر سویا، کیمچی و برخی مواد غذایی دیگر.
تاثیر باکتری‌های روده (Gut Bacteria) در تنظیم وزن
صدها نوع مختلف میکروارگانیسم در دستگاه گوارش شما زندگی می‌کنند. اکثر آنه
ا باکتری هستند و اغلب آنها مفید هستند. باکتری‌های مفید، چندین ماده‌ی مغذی مهم از قبیل ویتامین K و انواع خاصی از ویتامین B را تولید می‌کنند. آنها همچنین به تجزیه فیبرها (که بدن قادر به هضم آنها نیست) کمک کرده و آنها را به اسیدهای چرب مفید با زنجیره کوتاه مانند اسید بوتیریک تبدیل می‌کنند.
هر یک از باکتری‌های مفید روده به یکی از این دو خانواده اصلی تعلق دارند: bactriodetes و firmicutes. به نظر می‌رسد وزن بدن به تعادل بین این دو خانواده از باکتری‌ها مرتبط است.
هم مطالعات روی انسان‌ها و هم روی جانورها نشان داده که افراد با وزن طبیعی باکتری‌های روده‌ایی متنوع‌تری نسبت به افراد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی دارند. در این مطالعات، مشخص شد که بیشتر باکترهای روده‌ایی افراد چاق از خانواده‌ی firmicutes است و تعداد کمیاز آن به خانواده‌ی bacteriodetes تعلق دارد.
چندین مطالعه‌ی جانوری در این زمینه انجام شد و نتایج نشان داد اگر باکتری روده‌ایی موش‌های چاق را به روده‌ی موش‌های لاغر منتقل کنیم، موش‌های لاغر، چاق می‌شوند.
تمام این مطالعات دال بر آن است که باکتری‌های روده‌ایی نقش چشمگیری در تنظیم وزن ایفا می‌کنند.
تاثیر پروبیوتیکها در تغییر وزن
پژوهشگران معتقدند که برخی پروبیوتیک‌های خاص از جذب چربی مواد غذایی جلوگیری می‌کنند، این امر با افزایش دفع چربی از مدفوع محقق می‌شود. به عبارت دیگر، پروبیوتیکها موجب می‌شوند بدن کالری کم‌تری را از غذاهای مصرفی دریافت کند. برخی از باکتری‌ها، از قبیل لاکتوباسیل‌ها نیز به همین شکل عمل می‌کنند.
پروبیوتیکها به روش‌های دیگر نیز به مبارزه با چاقی می‌پردازند:
ترشح هورمون کاهش اشتها (GLP-1): پروبیوتیکها به ترشح هورمون سیری یا همان هورمون کاهش اشتها کمک فراوانی می‌کنند. افزایش ترشح این هورمون سطح کالری‌سوزی و چربی‌سوزی را افزایش می‌دهد.
افزایش سطح ANGPTL4: پروبیوتیکها سطح پروتئین ANGPTL4 را افزایش می‌دهند. همین امر منجر به کاهش ذخیره‌ی چربی می‌شود.
همچنین شواهد زیادی دال بر اینکه چاقی با التهابات در مغز مرتبط است، وجود دارد. پروبیوتیکها با بهبود سلامت روده مرتبطند و التهابات وابسته به دستگاه‌های مختلف بدن از جمله مغز را کاهش داده و بدین صورت از چاقی و اضافه وزن جلوگیری می‌کنند.
پروبیوتیک‌های موثر در کاهش وزن و کاهش چربی شکمی
مطالعات اثبات می‌کند که تیره‌ی خاصی از تبار لاکتوباسیل‌ها به کاهش وزن و کاهش چربی شکمی کمک می‌کنند.
در یکی از این مطالعات، مشخص شد خوردن ماست‌های حاوی لاکتوباسیل‌های fermentum (تخمیری) یا لاکتوباسیل‌های amylovorus (نشاسته‌خوار) حدودا ۳ تا ۴٪ از چربی بدن را در طی ۶ هفته کاهش می‌دهند.
یکی دیگر از مطالعات متشکل از ۱۲۵ شرکت‌کننده بود که تاثیرات مکمل لاکتوباسیل‌های rhamnosus (عصاره‌ی عناب) بر کاهش وزن و عدم کاهش وزن را مورد بررسی قرار داد.
در طول تحقیق ۳ ماهه، زنانی که پروبیوتیک مصرف کرده بودند ۵۰٪ بیشتر از زنانی که دارونما مصرف کرده بودند، وزن خود را از دست دادند.
کدام نوع بیشترین تاثیر را دارد؟
در بین تمام باکتری‌های پروبیوتیک که مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، لاکتوباسیل‌های gassei (گازدار) بیشترین تاثیر را بر کاهش وزن نشان داده‌اند. مطالعات جانوری متعدد نشان داد که این لاکتوباسیل از خواص ضدچاقی برخوردار است.
بعلاوه، مطالعات بر روی بزرگسالان ژاپنی نتایج متحیرکننده‌ایی در بر داشت. یکی از مطالعات متشکل ۲۱۰ نفر با چربی شکمی فراوان بود. در این تحقیق مشخص شد که مصرف لاکتوباسیل‌های gasseri (گازدار) به مدت ۱۲ هفته باعث کاهشِ وزن، چربی دور اندام‌ها، توده‌ی بدنی کوچکتر و سایز کم و دور باسن کمتر می‌شود. علاوه بر این، چربی‌های شکمی تا ۸.۵٪ کاهش می‌یابد. با این وجود، هنگامی که شرکت‌کنندگان مصرف پروبیوتیکها را متوقف نمودند، ظرف ۱ ماه تمام چربی شکمی آنها بازگشت.
