اکوکاردیوگرام آزمایشی است که برای نشان دادن نحوه عملکرد و دریچه های عضلات قلب از سونوگرافی استفاده می کند. امواج صوتی تصاویر متحرکی از قلب ایجاد می کنند تا پزشک بتواند دید خوبی نسبت به اندازه و شکل آن پیدا کند. ممکن است متوجه شوید که آنها آن را اختصاراً “اکو” بیان می کنند.
چرا به اکوکاردیوگرام نیاز دارم؟
پزشک ممکن است به دنبال موارد زیر اکوکاردیوگرام را برای شما تجویز کند:
- شناسایی بیماری قلبی
- کنترل بیماری دریچه قلبی در طول زمان
- مشاهده میزان موفقت آمیز بودن درمان های پزشکی یا جراحی
انواع اکوکاردیوگرام کدامند؟
این تست ها چندین نوع مختلف دارند.
اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک
این رویکرد، تست استانداردی است؛ این نوع اکو مانند اشعه ایکس است، اما تشعشع ندارد. متخصصان از همین فناوری برای بررسی سلامت کودک، پیش از تولد استفاده می کنند.
یک تکنسین دستگاهی دستی به نام مبدل را روی سینه شما قرار می دهد. این دستگاه امواج صوتی با فرکانس بالایی (سونوگرافی) ارسال می کند که پس از انعکاس از قلب، تصاویر و صداهایی ایجاد می کنند. روز تست مانند معمول غذا و مایعات میل کنید و همه ی داروهای خود را در زمان های دقیق مصرف کنید.
شما باید لباس بالاتنه خود را در آورده و گان بپوشید. متخصصی به نام سونوگرافر قلب سه الکترود (پچ های کوچک، تخت و چسبنده) روی سینه شما قرار خواهد داد. الکترودها به یک مانیتور الکتروکاردیوگرافی (EKG یا ECG) که فعالیت الکتریکی قلب را ردیابی می کند، متصل می شوند.
شما باید به پهلوی چپ، روی تخت دراز بکشید. سونوگرافر دسته ای (موسوم به ترنسدیوسر (مبدل) موج صدا) را در چند ناحیه از قفسه سینه حرکت خواهد داد . برای کمک به ایجاد تصاویر واضح تر مقدار کمی ژل در انتهای دسته استعمال خواهد شد.
ممکن است صداهایی را در طول تست بشنوید یا شاید متوجه هیچ صدایی نشوید. ممکن است سونوگرافر از شما بخواهد حرکت کنید تا بتواند از مناطق مختلف قلب تصویر بگیرد. همچنین ممکن است از شما بخواهند گاهی نفس خود را حبس کنید.
در طول آزمایش چیزی به جز سردی ژل و فشار ناچیز ناشی از مبدل را حس نخواهید کرد.
این آزمایش حدود ۴۰ دقیقه بطول خواهد انجامید. بعد از آن می توانید لباس بپوشید و به کارهای معمول خود ادامه دهید.
اکوکاردیوگرافی از راه مری (TEE)
برای این تست، مبدل از گلو پایین رفته و به مری (مجرای بلع که دهان را به معده متصل می شود) وارد می رود. از آنجا که مبدل در این جا به قلب نزدیکتر است، می تواند تصویر واضح تری بگیرد.
در صورت داشتن هرگونه مشکلی در مری مانند فتق هیاتال، مشکلات بلع یا سرطان، این مسئله را از قبل باپزشک خود در میان بگذارید.
۶ ساعت قبل از تست چیزی نخورید و نیاشامید. تمام داروهای خود را در زمان های معمول، در صورت لزوم با یک جرعه کوچک آب، مصرف کنید. اگر برای دیابت از دارو یا انسولین استفاده می کنید، از دکتر قلب یا مرکز آزمایش خود در این باره سؤال کنید.
قبل از انجام اکوکاردیوگرافی از راه مری، یک پرستار برای فراهم آوردن امکان دادن دارو، رگ گیری خواهد کرد. یک تکنسین الکترودهای EKG را روی سینه می چسباند. همچنین آنها برای مشاهده علائم حیاتی، یک مانیتور فشار خون روی بازو و یک گیره پالس اکسی متر روی انگشت شما قرار خواهند داد.
برای کمک به ایجاد آرامش، یک آرامبخش خفیف دریافت خواهید کرد.
یکی از اعضای تیم پزشکی پروب سونوگرافی را از دهان، به پایین گلو و مری شما منتقل می کند. این کار هیچ تأثیری بر تنفس شما نخواهد داشت. آنها ممکن است از شما بخواهند با انجام عمل بلع به پیش روی پروب کمک کنید. این کار چند ثانیه طول می کشد و ممکن است ناراحت کننده باشد. با قرار گرفتن پروب در محل، تصاویری از قلب گرفته می شود. شما این موضوع را احساس نخواهید کرد.
این تست حدود ۱۰ تا ۳۰ دقیقه بطول می انجامد. سپس، شخصی پروب را بیرون می آورد. بعد از آن پرستاران ۲۰ تا ۳۰ دقیقه شما را تحت نظر می گیرند.
تا زمان از بین رفتن اثر آرامبخش، که ممکن است یک ساعت طول بکشد، چیزی نخورید و نیاشامید. ممکن است هنوز حس خواب آلوده یا گیجی داشته باشید، بنابراین شخص دیگری باید شما را به خانه برساند.
استرس اکوکاردیوگرام
این تست هنگام ورزش با تردمیل یا دوچرخه ثابت انجام می شود و حرکت دیواره های قلب و عملکرد پمپاژ قلب را در هنگام سخت کار کردن آن نشان می دهد. همچنین می تواند کاهش جریان خون را که ممکن است در سایر آزمایشات قلب دیده نشود، نشان دهد.
۴ ساعت قبل از آزمایش چیزی جز آب نخورید و نیاشامید. به مدت ۲۴ ساعت قبل از تست از خورن و آشامیدن هر چیز کافئین داری (مانند نوشابه، شکلات، قهوه، چای یا دارو) اجتناب کنبد. روز آزمون را سیگار نکشید. کافئین و نیکوتین ممکن است روی نتایج تأثیر داشته باشند.
کنید. در مورد اینکه در صورت مصرف یکی از این داروها چه کاری باید کرد، از پزشک خود سؤال کنید:
- بتا بلاکرها مانند آتنولول (تنورمین)، کارودیلول (کورگ)، متوپرولول (لوپرسور، توپرول XL) و پروپرانولول (ایندرال LA، ایندرالXL، اینوپرانXL)
- ایزوسوربید دی نیترات (Dilatrate SR ،Isordil)
- ایزوسوربید مونونیترات (مونوکت)
- نیتروگلیسیرین (پچ مینیتران، نیتروستات، پچ نیترو-دور)
اگر سوالی دارید از پزشک بپرسید.
برای انجام این روش، سونوگرافر قلب الکترودهای ekg را به سینه شما خواهد چسباند. این الکترودها فعالیت قلب را ترسیم کرده و نبض و فشار خون شما را می گیرند.
متخصص سونوگرافی در ابتدا اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک انجام خواهد داد.
سپس، روی تردمیل یا دوچرخه ثابت رفته و شروع به ورزش می کنید. تیم پزشکی به آرامی شدت را افزایش می دهند. در این بین، آنها برای مشاهده تغییرات، مانیتور ekg را مشاهده کرده و در مورد علائم سؤال می کنند.
شما تا زمانی که دیگر قادر به ادامه دادن نباشید، ورزش خواهید کرد. متخصص سونوگرافی به سرعت اکوکاردیوگرام دیگری انجام خواهد داد.
بعد از تست ها، تا زمان آرام شدن، به آرامی به ورزش ادامه خواهید داد. تا زمانی که علائم حیاتی شما به حالت طبیعی برگردد، تیم شما را تحت نظر خواهد داشت.
مدت زمان مراجعه حدوداً یک ساعت بطول خواهد انجامید، اما خود تست معمولاً کمتر از ۱۵ دقیقه طول می کشد.
دوبوتامین استرس اکوکاردیوگرافی
این رویکرد، شکل دیگری از استرس اکوکاردیوگرام است. اما به جای ورزش کردن، دارویی به نام دوبوتامین به شما داده می شود که پس از مصرف آن احساس می کند قلب شما به سختی کار می کند.
این تست در زمانی که امکان ورزش روی تردمیل یا دوچرخه ثابت وجود ندارد، برای بررسی قلب و دریچه های قلبی انجام می شود، و می تواند به پزشک قلب بگوید که قلب شما چقدر می تواند عملکرد خود را بدرستی انجام دهد. همچنین کمک می کند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر (عروق مسدود شده) را ارزیابی کرده و میزان موفقت آمیز بودن هرگونه درمان قلبی را مشاهده کنند.
این تیم یک اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک انجام می دهد، ضربان قلب را در حال استراحت اندازه گیری کرده و میزان فشار خون را اندازه گیری می کند. سپس دوبوتامین تزریق می شود؛ با دریافت دوبوتامین، قلب شما واکنشی مشابه انجام ورزش سنگین، نشان می دهد و با سرعت و قدرت بیشتری شروع به تپش می کند. ممکن است احساس گرما، برافروختگی و سردرد خفیفی داشته باشید.
پرسنل آزمایشگاه در مورد حالتان از شما سؤال خواهند کرد. آنها تمام تغییرات را در مانیتور EKG مشاهده می کنند و پس از دریافت تمام دوبوتامین، IV را خارج می کنند.
مدت زمان مراجعه حدوداً یک ساعت طول می کشد اما تزریق IV معمولاً حدود ۱۵ دقیقه زمان می برد. تا زمان رفع تمام علائم، در اتاق انتظار بمانید.
سونوگرافی داخل عروقی
در این تست، پزشک مبدل را از طریق کاتتری واقع در کشاله ران در داخل عروق خونی قلب به پیش می برد. این کار اطلاعات جزئی تری در مورد تصلب شرایین (انسداد) داخل عروق خونی فراهم می کند.
پزشک قبل از آزمایش در مورد نحوه مصرف داروهای و آنچه باید میل کنید، با شما صحبت خواهد کرد.
شما باید گان بپوشید و روی تخت مخصوص دراز بکشید. یک پرستار الکترودهای EKG را به سینه شما متصل می کند. آن ها از ورید بازویی شما رگ گیری کرده و به منظور آرامش داشتن شما، یک آرامبخش خفیف تزریق خواهند کرد.
پزشک از دارویی برای بی حسی کشاله ران استفاده می کند. آن ها با ایجاد برش کوچکی، غلاف (شیت) پلاستیکی راهنما (یک لوله کوتاه) را قرار داده و از طریق آن یک کاتتر (یک لوله باریک و بلند) را در عروق قلبی شما پیش می برند. کاتتر دارای سیمی است که در داخل آن یک سونوگرافی قرار دارد و تصاویری از شریان شما می گیرد.
این تست حدود یک ساعت بطول می انجامد. پس از برداشتن شیت و کاتتر توسط پزشک، یک پرستار برای جلوگیری از خونریزی، باند محکمی روی کشاله ران قرار می دهد. شما باید ۳ تا ۶ ساعت صاف دراز بکشید. ممکن است مجبور شوید یک شب در بیمارستان بمانید.
نتایج اکوکاردیوگرام چه چیزی را نشان می دهد؟
اکوکاردیوگرام می تواند در تشخیص انواع مختلفی از مشکلات قلبی مانند موارد زیر، به پزشک کمک کند:
- بزرگ شدن قلب یا ضخیم شدن دیواره بطن های (محفظه های پایینی)
- ضعف عضلات قلبی
- مشکلات مربوط به دریچه های قلبی
- نقایص قلبی مادرزادی
- لخته خون یا تومور
