اختلال بیش فعالی جنسی، تشخیص پیشنهادی برای افرادی است که بیش از حالت عادی، درگیر رابطه جنسی یا فکر کردن در مورد فانتزی‌ها و تمایلات جنسی هستند. برای آگاهی بیشتر از این اختلال با درمانکده همراه باشید.
بیش فعالی جنسی چیست؟
افراد دارای اختلال بیش فعالی جنسی ممکن است درگیر فعالیت‌هایی چون دیدن پورن، خودارضایی، رابطه‌ی جنسی در ازای پول و داشتن شرکای جنسی متعدد شود. در نتیجه، این افراد ممکن است در حوزه‌هایی از زندگی مانند کار و روابط، دچار پریشانی گردند.
وجود اختلالی به نام اعتیاد به رابطه جنسی، بسیار مورد بحث است. با این حال، در یک تصمیم بحث‌برانگیز، اختلال رفتار جنسی جبری به طبقه‌بندی بیماری‌های سازمان جهانی بهداشت اضافه شده است. برخی محققان این تمایل را به عنوان مشکلی در تنظیم رفتار در نظر می‌گیرند، در حالی‌که دیگر کارشناسان بر این باورند که این رفتار از تمایل جنسی زیاد نشات می‌گیرد یا در مشکل کنترل امیال و هوس‌ها ریشه دارد. به دلیل چنین اختلافاتی بر سر واقعیت این رفتار، تعداد افراد مبتلا هنوز تحت بررسی است – برخی می‌گویند که ۳ تا ۱۰ درصد بالغین به آن مبتلا هستند.
دیگر کارشناسان بر این باورند که علل واقعی این رفتار شامل حالات عاطفی، به خصوص اضطراب، افسردگی یا مشکلات روابط است. برای برخی افراد، خجالت و اصول اخلاقی نیز ممکن است جزوی از دلایل باشند. چه این بیماری وجود داشته باشد یا نباشد، روان‌درمانی ممکن است برای افرادی که به دنبال تنظیم عواطف و به دست آوردن بینش نسبت به امور جنسی خود هستند، سودمند باشد.
بیش فعالی جنسی در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی وجود ندارد. قبلاً این اختلال به عنوان یک اختلال جنسی در DSM-4 به معنی «ناراحتی ناشی از الگوهای روابط جنسی مکرر به صورتی که معشوق‌ها تنها به عنوان اشیایی مصرفی توسط فرد در نظر گرفته می‌شوند»، آورده شده بود.
درخواست سال ۲۰۱۰ برای اضافه کردن اختلال بیش‌فعالی جنسی به DSM-5 شامل معیارهای رفتار جنسی غیرقابل کنترل بود. موافقان اضافه کردنِ این اختلال به DSM-5 می‌گفتند که افراد مبتلا به این اختلال، غم و اضطراب زیادی را تجربه می‌کنند. در این معیارهای پیشنهادی، اختلال جنسی به صورت یک اختلال تمایل جنسی به همراه عنصر تحریک‌پذیری در نظر گرفته شده است.
تشخیص پیشنهادی به DSM-5 اضافه نشد. کارشناسان ملاحظه کردند که شواهد تجربی کافی برای تایید این تشخیص وجود ندارد. بسیاری، این اختلال را یک اعتیاد نمی‌دانند و بر این باورند که هیچ شباهتی به اعتیادهای دیگر ندارد.
علائم بیش فعالی جنسی
اشاره به این نکته مهم است که رفتار جنسی، بخشی عادی و سالم از زندگی است و بسیاری از افراد از داشتن شرکای جنسی متعدد یا تجربیات جنسی متنوع لذت می‌برند. بیش فعالی جنسی زمانی مشکل‌ساز می‌شود که باعث پریشانی شدیدی در فرد شود یا او را در خطر آسیب رساندن به خود یا دیگران قرار دهد.
گرچه این رفتار در DSM-5 آورده نشده است، معیارهای زیر ممکن است برای تشخیص بیش فعالی جنسی به کار رود:
- داشتن رفتارها، تمایلات و فانتزی‌های جنسی مکرر و شدید
- رفتارها همواره با فعالیت‌ها و تعهدات فرد تداخل می‌کنند
- رفتارها در پاسخ به حالات خلقی دیسفوریک (اضطراب، افسردگی، بی‌حوصلگی، تحریک‌پذیری) یا وقایع اضطراب‌زای زندگی رخ می‌دهند
- تلاش‌های مداوم ولی ناموفق برای کنترل یا کاهش رفتارها، تمایلات و فانتزی‌های جنسی
- انجام رفتارهای جنسی بدون در نظر گرفتن احتمال آسیب فیزیکی یا عاطفی به خود یا دیگران
- تعداد و شدت رفتارها، تمایلات و فانتزی‌ها باعث اضطراب یا اختلال قابل توجه در زندگی فرد می‌شود
همان‌طور که اشاره شد، بیش فعالی جنسی ممکن است با افسردگی و اضطراب در ارتباط باشد. برخی افراد ممکن است از عواطف سخت، هم‌چون ناراحتی یا شرمندگی دوری کرده و برای تسکین موقت به رفتارهای جنسی روی بیاورند. هوس‌های جنسی می‌توانند سایر مسائل هم‌چون افسردگی، اضطراب و استرس را بپوشانند.
علل بیش فعالی جنسی
علل رفتار بیش فعالی جنسی به خوبی درک نشده است. برخی کودکان یا نوجوانان ممکن است در نتیجه‌ی تجربیات تروما، عوامل اضطراب‌زا یا بیماری روانی، درگیر رفتارهای جنسی زیاد یا نامناسب شوند. گرچه هیچ معنای استانداردی برای بیش‌فعالی جنسی در کودکان وجود ندارد، گفته می‌شود که کودکانی که مورد سواستفاده‌ی جنسی واقع می‌شوند، ممکن است رفتارهای جنسیشان افزایش یابد و رفتارهای پرخطر جنسی وابسته به فاکتورهای اجتماعی و جمعیتی مانند سوء عملکرد خانواده و فشارهای اجتماعی هستند.
در نظر داشتن نقش فرهنگ در مفهوم بیش فعالی جنسی مهم است. فرهنگ‌هایی که به امور جنسی دید مثبت‌تری دارند، ممکن است ارزش‌ها و معیارهایی داشته باشند که رفتارهای جنسی را بیش‌از حد تلقی نکند.
درمان بیش فعالی جنسی
اعتیاد جنسی و اختلال بیش فعالی جنسی در DSM-5 آورده نشده است، اما اگر یک فرد درگیر رفتارهایی شود که باعث اضطراب و ناراحتی او شود، مشاوره‌ی تخصصی برای او در دسترس است.
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بازسازی روابط
- مدیریت اضطراب
- شناسایی محرک‌های افکار جنسی یا رفتارهای جنسی جبری
- یافتن رفتارهای جایگزینی که کمتر مخرب باشند
