به هرگونه مشکل گوارشی و علامتی که به دنبال مصرف غذای آلوده در فرد ایجاد شود مسمومیت غذایی گفته می شود که یکی از علل نسبتاً شایع مراجعه به مراکز درمانی می باشد. شرا یط نامناسب آماده سازی و نگهداری مواد غذایی سبب رشد میکروبها در غذا می شود. بر اساس مطالعات انجام شده بیش از ۸۰ درصد مسمومیت‌های غذایی باکتریال هستد. شایع‌ترین باکتریها کمپیلوباکتر، سالمونلا و استاف سرئوس می باشد .سالمونلا و کمپیلوباکتر از طریق گوشت آلوده و سرئوس بیشتر از طریق برنج آلوده منتقل میشود. گوشت خام و پخته نشده، تخم مرغ، صدف خام، شیر غیرپاستوریزه، میوه و سبزیجات شسته نشده و… از جمله غذاهایی هستند که بیشتر در معرض آلودگی قرار دارند.
علل مسمومیت های غذایی
باکتری کلستریدیوم بوتولینوم یکی از علل مسمومیت های غذایی بوده که در مواد غذایی کنسرو شده وجود دارد و می تواند سبب بیماری بوتولیسم شود که به صورت دوبینی ،تاری دید و در نهایت مرگ تظاهر پیدا می‌کند. این باکتری به حرارت حساس بوده و با استفاده از جوشاندن کنسرو از بین میرود.
شایع ترین علامت مسمومیت غذایی
شایع ترین علامت مسمومیت غذایی تهوع و استفراغ می باشد .استفراغ نوعی مکانیسم دفاعی بوده و هدف آن خارج کردن غذای آلوده از دستگاه گوارش می باشد. ضعف و بیحالی یکی دیگر از علامتهای مسمومیت غذایی می باشد . گاهی اوقات افزایش درجه حرارت بدن و تب نیز وجود دارد. تاثیر سم باکتری و یا تهاجم خود باکتری به مخاط روده سبب تخریب پرزهای روده شده و جذب مواد غذایی از این پرز ها مختل میشود و به دنبال آن فرد دچار اسهال میشود که به صورت دفع مدفوع شل و بیش از سه بار در ۲۴ ساعت تظاهر پیدا می‌کند. اسهال و استفراغ می تواند سبب دفع آب بدن شود و فرد را با کم آبی مواجه کند کم آبی مستقیماً روی مغز اثر گذاشته و ایجاد سردرد می کند. درگیری مخاط معده و روده می تواند سبب ایجاد درد ها و کرامپ های شکمی بشود.
بسیاری از باکتری هایی که سبب آلوده شدن مواد غذایی می شوند، از طریق دست آلوده منتقل می‌شوند. شستشوی مرتب دستها قبل از غذا خوردن و حین آماده سازی غذا می‌تواند در جلوگیری از انتقال آلودگی مفید و موثر باشد. شستشوی مناسب میوه و سبزیجات با مواد ضدعفونی کننده نیز موثر و حائز اهمیت می باشد. هدف اسهال و استفراغ در مسمومیت های غذایی دفع عامل پاتوژن و آسیب‌رسان می باشد، به همین جهت داروهای ضد اسهال توصیه نمی‌شود. به دنبال اسهال، حجم زیادی از مایعات بدن از دست می رود که توصیه میشود مصرف مایعات را افزایش دهند و در کودکان نیز محلول های خوراکی ORS توصیه می شود .مایع درمانی اصلی‌ترین رکن درمان اسهال می باشد.
کاهش درد و کرامپ های شکمی
به منظور کاهش درد و کرامپ های شکمی می‌توان از داروهای کاهش دهنده حرکات روده نظیر دی‌سیکلومین و … استفاده کرد که با توجه به عوارضی که دارند مصرف این داروها توصیه نمی‌شود. در موارد تهوع و استفراغ شدید هم می توان از داروهای ضد تهوع نظیر متوکلوپرامید و.. تحت نظر پزشک استفاده کرد. دمنوش های گیاهانی همچون پونه کوهی، ریحان، نعنا و… و همچنین عسل و آب لیموی تازه ،موز و سیب می تواند موثر واقع شود . ترکیبات محرک نظیر ادویه‌جات، نوشابه‌های گازدار و… می‌تواند سبب تشدید تهوع و استفراغ شود. علائم ناشی از مسمومیت غذایی طی ۲ الی ۴ روز بهبود پیدا می‌کند در صورتی که بیش از این زمان باشد و یا همراه دفع اسهال خونی و یا تب باشد لازم است به پزشک مراجعه شود.
