به آسیب مخاط دستگاه گوارش و مخاط آن توسط غذای آلوده و فاسد و توکسین موجود در آن، مسمومیت غذایی گفته میشود. مسمومیت غذایی شایعترین اختلال گوارشی و به ویژه در کودکان می باشد و همه افراد حداقل یک بار در طول عمر خود به آن مبتلا شده اند و ابتلا به آن به دوره خاصی از زندگی محدود نمیشود.
چه افرادی بیشتراز همه در معرض خطرند
برخی افراد بیشتر از سایرین در معرض این اختلال هستند که میتوان به نقص ایمنی،دوران بارداری،کودکان و سالمندان اشاره کرد. افراد مبتلا به ایدز هم نسبت به جمعیت عادی، بیشتر مبتلا میشوند پرسنل مراکز درمانی و مهد کودک ها نیز به علت مواجهه بیشتر، با احتمال بیشتری مبتلا میشوند.
رشد میکرب در غذای آلوده و مسموم بیشتر می باشد
وقتی این عوامل وارد دستگاه گوارش میشوند،مواردی از آنها توکسین (سم) تولید می کنند. این توکسین ها له مخاط دستگاه گوارش حمله کرده و سبب آسیب به سلولهای مخاط روده میشوند. برخی میکرب ها خودشان به طور مستقیم به جدار روده حمله میکنند و باعث از بین رفتن مخاط میشوند.
شایع علت مسمومیت های غذایی
باکتری ها شایعترین علت مسمومیت های غذایی هستند و از این دسته میتوان به کمپیلوباکتر و سالمونلا اشاره کرد کمپیلو باکتر از طریق گوشت نپخته و سبزیجات آلوده منتقل میشود. سالمونلا هم در گوشت مرغ و تخم مرغ وجود دارد. ویروس هایی همچون روتا ویروس ها و نورواک نیز میتوانند علت مسمومیت های غذایی باشند. مدت زمان بین خوردن غذای آلوده و فاسد و شروع علائم بالینی، از یک ساعت تا چند روز متفاوت هست. در غالب موارد علائم در طی ۳_۴ ساعت اول تولد رخ می دهد.
شایعترین علائم مبتلایان
شایعترین علائم مبتلایان، حالت تهوع، دل پیچه، استفراغ، سرگیجه و اسهال می باشد. در مبتلایان خردسال ممکن هست که همراه این علائم تب هم دیده شود. در مسمومیت های غذایی ویروسی،تب کمتر شایع بوده ولی اسهال آنها حجیم و به تعداد دفعات زیاد بوده و خاصیت اسموتیک دارد. مسمومیت های باکتریال در غالب موارد و به ویژه در کودکان، تب دارد و اسهال آنها به دفعات و حجم کمتر هست. گاهی هنگام دفع اسهال درد و احساس سوزش در مقعد دارند. گاهی اوقات در اثر اسهال زیاد فرد میتواند دچار دهیدراتاسیون (کم آبی) شود که کودکان بیشتر از سایر مبتلایان به آن دچار میشوند و اگر همراه استفراغ و عدم تحمل تغذیه خوراکی باشد،احتمال آن بیشتر هست برخی مسمومیت های غذایی که باکتری ای کلای مسئول ایجاد آن هست میتواند فرد را به سمت نارسایی کبدی و کلیوی پیش ببرد.
تب در مسمویت های غذایی
اگر فرد به دنبال مسمومیت های غذایی دچار تب بالا، اسهال بیش از ۳ روز و دوبینی و کاهش دید (میتواند مطرح کننده بوتولیسم باشد) شود لازم هست به پزشک مراجعه کند. بهترین راه پیشگیری از مسمومیت غذایی،استفاده از مواد غذایی سالم و تازه و کاملا پخته هست. در اغلب موارد بدون مصرف دارو طی مدت ۳ روز علائم بیمار کاملا برطرف میشود و فقط کافی هست آب کافی همراه مواد معدنی مصرف شود. استفاده از محلول نمکی قندی به ویژه در اسهال کودکان توصیه می شود. گاهی اوقات به علت تب بالا و طولانی شدن دوره بیماری، با شک به عفونت باکتریال،مصرف داروهای آنتی بیوتیکی تحت نظر پزشک توصیه میشود. بهتر هست که تا ۳_۴ روز مواد غذایی سبک و سالم مصرف شود.
