علائم کبد چرب و انواع آن
کبد چرب از جمله بیماری های شایع می باشد که آمار آن به طور نگران کننده ای رو به افزایش است
کبد چرب از شایع ترین مشکلات کبدی می باشد که معمولا در زنان بیشتر از مردان دیده می شود. به طور کلی اگر بدن بیش از حد چربی تولید کند یا اگر چربی به درستی متابولیزه نشود، می تواند موجب کبد چرب شود. تجمع بیش از حد چربی در کبد علت بیماری کبد چرب می باشد، بیماری کبد چرب اغلب با چاقی، دیابت و بیماری مزمن کلیه همراه است. کبد چرب در بعضی موارد ممکن است در نهایت منجر به نارسایی کبد شود. میزان آستانه ی چربی در کبد هنگامی است که، بیش از ۵ تا ۱۰ درصد وزن کبد را چربی تشکیل داده است. اگر کبد بیش از این میزان چرب شود، فرد دچار کبد چرب خفیف می شود. این وضعیت سلامت ایده آل نمی باشد، اما لزوما مشکلی را در شخص به وجود نمی آورد و معمولا فرد هیچ علائمی را متوجه نمی شود. اکثر افراد مبتلا به کبد چرب خفیف نمی دانند که به این بیماری مبتلا هستند. آنها معمولا تصادفی به دلیل برخی مشکلات دیگر متوجه بیماری کبد چرب می شوند. حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد بزرگسالان در ایالات متحده دارای کبد چرب هستند. بیماری کبد چرب معمولا در اکثر افراد فراتر از این مرحله پیشرفت نمی کند.
کبد چرب، بیشتر از آنچه فکر کنید شایع است!
بیماری کبد چرب یکی از شایع ترین بیماری هایی است که شنیده اید. از هر ۴ نفر ۱ نفر کبد چرب دارد یعنی حتی از بیماری دیابت نیز شایع تر است. بسیاری از بیماران مبتلا به کبد چرب از بیماری خود اطلاع ندارند و حتی نمی دانند کبد چرب چیست. در بیشتر موارد بیماری کبد چرب خفیف است اما می تواند برای سلامتی بیمار مشکلات جدی به وجود آورد. با این حال با تغییر هوشمندانه در سبک زندگی می توانید از کبد چرب جلوگیری کنید.
انواع کبد چرب
انواع کبد چرب را می توان به دسته های زیر تقسیم کرد:
- بیماری کبد چرب الکلی (ALD)
- بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
- استاتو هپاتیت غیرالکلی (NASH) و استاتو هپاتیت الکلی
- کبد چرب حاد بارداری
بیماری کبد چرب الکلی (ALD)
خوردن بیش از حد الکل باعث ایجاد کبد چرب می‌شود. حتی یک دوره کوتاه مصرف زیاد الکل نیز می‌تواند این بیماری را ایجاد کند. ژن هایی که از پدر و مادرتان به شما می رسد نیز نقش مهمی در این بیماری دارند. این ژن ها روی احتمال اینکه شما یک الکلی شوید تأثیر دارند.
علت کبد چرب الکلی می تواند موارد زیر باشد:
- هپاتیت C (که می‌تواند به التهاب کبد منجر شود.)
- وجود آهن زیاد در بدن
- چاقی
- بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
کبد چرب غیر الکلی شایع ترین نوع کبد چرب در بین مردم بوده و بی خطر است. اما برخی افراد دچار نوع جدی تری از آن به نام استاتو هپاتیت غیر الکلی (NASH) می شوند. در این نوع کبد چرب، کبد متورم شده و می تواند منجر به سیروز کبدی (زخم هایی روی کبد که بهبود نمی یابند) شده و احتمال ابتلا به سرطان کبد یا بیماری قلبی افزایش می یابد.
چه کسانی به بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) مبتلا می شوند؟
کارشناسان به طور قطعی نمی دانند علت اصلی ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی چیست اما احتمال ابتلا به این بیماری در این افراد بیشتر است:
مبتلایان به چاقی، دیابت، چربی خون بالا، فشار خون بالا، هپاتیت C یا سایر عفونت های کبدی و همچنین افرادی که دارو های خاصی مانند داروهای استروئیدی یا داروهای سرطان یا بیماری های قلبی مصرف می کنند.
بیماری کبد چرب حاد در بارداری
کبد چرب در بارداری نادر است، اما چربی در دوران بارداری نیز می‌تواند در کبد ذخیره شود. این چربی کبد برای شما و نوزادتان خطرناک است. عوارض کبد چرب را می‌توان از کار افتادگی کبد و کلیه ها در مادر و فرزند و همچنین عفونت جدی یا خون ریزی دانست. هیچ کس به‌طور دقیق نمی داند کبد چرب در دوران بارداری به چه علت رخ می‌دهد، اما ممکن است تأثیر هورمونی باشد. زمانی که کبد چرب تشخیص داده شد، بهتر است در صورت امکان هر چه سریع تر کودک به دنیا بیاید در غیر این صورت برای چند روز به مراقبت های ویژه نیاز دارید و اغلب بعد از چند هفته کبد به حالت نرمال خود باز می‌گردد.
علائم کبد چرب
ممکن است به بیماری کبد چرب مبتلا باشید اما از آن اطلاع نداشته باشد. اغلب در ابتدا خبری از علائم کبد چرب نیست. اما کبد چرب با گذشت زمان و حتی چند دهه ممکن است این مشکلات را به وجود بیاورد:
- احساس خستگی
- از دست دادن وزن و اشتها
- ضعف
- حالت تهوع
- سردرگمی، مشکل در تمرکز
همچنین ممکن است مشکلات کبدی دیگری نیز مثل بزرگ شدن کبد، درد در قسمت فوقانی شکم سمت راست و تیره شدن پوست گردن و زیر بغل داشته باشید. اگر مبتلا به بیماری کبد چرب الکلی باشید متوجه خواهید شد که علائم کبد چرب بعد از مصرف زیاد الکل بدتر می شوند. به علاوه ممکن است دچار زخم در ناحیه کبد خود شوید. در این صورت کبد چرب باعث این موارد می‌شود:
- تجمع مایعات در بدنتان
- از بین رفتن ماهیچه‌ها
- خونریزی داخلی
- یرقان( زردی پوست و چشم)
- نارسایی کبدی
تشخیص کبد چرب
راه‌های دیگری که به دکتر برای تشخیص کبد چرب کمک می‌کند عبارت اند از:
معاینه فیزیکی
اگر کبد ملتهب باشد، دکتر با معاینه فیزیکی شکم می تواند بزرگ شدن بیش از حد کبد را تشخیص دهد. اگر دچار خستگی و از دست دادن اشتها شده اید برای تشخیص بیماری کبد چرب به دکتر مراجعه کنید. همچنین با دکتر در مورد سابقه مصرف دارو یا مکمل ها صحبت کنید.
آزمایش خون
تعداد زیادی از آنزیم های خاص نشان دهنده بیماری کبد چرب است. این آزمایش به تنهایی نمی تواند بیماری کبد چرب را تشخیص دهد و نیاز به بررسی های بیشتر است.
سونوگرافی
در این روش از امواج صوتی برای تصویر برداری از کبد استفاده می‌شود. برای تصاویر جزئی تر دکتر به شما تست MRI می‌دهد.
بایوپسی
بعد از بی حسی دکتر از طریق یک سوزن مقداری از کبد نمونه برداری می‌کند و در زیر میکروسکوپ به دنبال علائم کبد چرب، التهاب و سلول های کبدی آسیب دیده می گردد.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به کبد چرب هستند؟
کبد چرب به خاطر ذخیره زیاد چربی در کبد به وجود می آید. این بیماری در افراد چاق یا کسانی که اضافه وزن دارند بیشتر دیده می شود. دیابت نوع ۲ نیز احتمال ابتلا به کبد چرب را افزایش می دهد. تجمع چربی در کبد با مقاومت به انسولین که علت اصلی ابتلا به دیابت نوع ۲ است نیز ارتباط دارد.
عوامل دیگری که احتمال ابتلا به کبد چرب را افزایش می دهند عبارت اند از:
- مصرف بیش از حد الکل
- بارداری
- کلسترول بالا
- سطح بالای تری گلیسیرید
- سوء تغذیه
- سندرم متابولیک
- مصرف بیش از حد داروهایی مانند استامینوفن
درمان کبد چرب
هیچ راه حل خاصی برای درمان فوری کبد چرب وجود ندارد. برای درمان کبد چرب باید تغییراتی در شیوه ی زندگی خود به وجود آورید.در ادامه ی مطالب مواد غذایی که باعث تشدید کبد چرب و همچنین درمان آن می شود را در ادامه ی مطالب بخوانید. اما اگر دیابت دارید با مدیریت آن می‌توانید اوضاع را بهبود بخشید..
پرهیز از الکل
اگر بیماری کبد چرب الکلی دارید و به شدت الکل مصرف می‌کنید، برای درمان کبد چرب، ترک کردن آن مهم ترین کاری است که باید انجام دهید. از دکتر خود کمک بگیرید.
کاهش وزن
چاقی علت اصلی ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) است. بنابراین اگر چاق هستید با دکتر خود در مورد رژیم لاغری و برنامه غذایی صحبت کنید تا بتوانید به طور سالم وزن کم کنید. از دست دادن یک یا دو پوند (۳۵۰ تا۷۵۰ گرم) وزن در هفته کافی است. به خاطر داشته باشید کاهش وزن سریع می تواند بیماری کبد چرب را بدتر کند. از دست دادن تنها ۳ تا ۵ درصد وزن بدن در هفته می تواند کمک کند.
ورزش
اگر ورزش کردن برایتان سخت است فعالیت بدنی مانند پیاده روی سریع به مدت ۱۵۰ دقیقه در هفته نیز می تواند تا حدودی به درمان کبد چرب کمک کند.
پیشگیری از کبد چرب
عادت های سالمی که به درمان کبد چرب کمک می کنند می توانند احتمال ابتلا به این بیماری را نیز کاهش دهند. عدم مصرف الکل، ورزش منظم، رژیم غذایی حاوی چربی های سالم و سبزیجات، میوه و غلات کامل فراوان همگی برای پیشگیری از کبد چرب مفیدند.
