«ماجرای بی‌رغبتی پزشکان به انتخاب برخی رشته‌های دستیاری همچون قلب یا اطفال هر روز ابعاد تازه‌تری پیدا می‌کند و سرنخ‌های جدیدی از آن کشف می‌شود. البته تمام این سرنخ‌ها هم به یک موضوع منتهی می‌شود. این موضوع چیزی نیست جز مسأله پول و درآمدزایی رشته‌های پزشکی. به این معنا که اغلب رشته‌هایی که برای تحصیل در دوره تخصص انتخاب می‌شوند، درآمدزایی بهتری داشته باشند. از همین‌روست که امسال ۱۸ نفر ظرفیت رشته‌ای همچون جراحی قلب خالی مانده و تنها دو متخصص اطفال فارغ‌التحصیل شده‌اند. در عوض رشته‌هایی همچون پوست و مو و جراحی‌های زیبایی از پرمتقاضی‌ترین رشته‌ها بودند؛ چرا که بر اساس مصوبات، جراح برای عمل جراحی زیبایی دو برابر عمل جراحی درمانی می‌تواند تعرفه دریافت کند. همین مسأله هم نه فقط متقاضیان دوره دستیاری را به سمت‌وسوی رشته‌هایی همچون جراحی زیبایی می‌کشاند بلکه غیر متخصص‌ها را هم برای ورود به این حوزه ترغیب می‌کند.
صنعت زیبایی روزبه‌روز بزرگ‌تر و قدرتمندتر می‌شود؛ صنعتی که بخش مهمی از امکانات حوزه سلامت را در سیطره خود گرفته تا در شرایطی که برخی افراد پشت در بسته درمان گیر کرده‌اند، عده‌ای دیگر که پولش را دارند، بینی کوچک کنند و پوست بکشند. درآمدهای عجیب و گردش مالی میلیاردی این حوزه حتی غیر متخصص‌ها را هم وارد حیطه زیبایی کرده؛ طوری که در برخی آرایشگاه‌ها و مراکز ارائه خدمات زیبایی به طور زیرزمینی نیز شاهد انجام برخی از این خدمات تخصصی زیبایی هستیم. بگذریم از اینکه بسیاری از پزشکان عمومی و سایر تخصص‌ها هم در مطب‌هایشان پیکرتراشی می‌کنند و عمل جراحی پلک و تزریق لب و گونه انجام می‌دهند. خلاصه اینکه درآمدهای نجومی در رشته‌های زیبایی همه را به این حوزه جذب کرده، چه پزشکانی که می‌خواهند در دوره تخصص تحصیل کنند و جزو هوش‌های برتر کشورند و چه آرایشگرانی که از تخصص، دانش و ابزار در این حوزه فقط ابزارش را دارند و به جان سلامت و زیبایی متقاضیان زیبایی می‌افتند. این ماجرا، مسأله آموزش پزشکی را هم تحت تاثیر قرار داده؛ به طوری که موجب شده رشته‌های مرتبط با زیبایی پرمتقاضی باشد و رشته‌های حیاتی همچون متخصص اطفال یا قلب که با سلامت جامعه در ارتباط هستند بدون متقاضی بماند.
پشت‌پرده رتبه‌داری ایران
این حجم از تبلیغات برای زیبایی مشکوک به نظر می‌رسد. آمارهای جراحی زیبایی در دنیا نشان می‌دهد در ایران عمل زیبایی طرفداران زیادی دارد.
آرش انیسیان، مدیر کل اقتصاد سلامت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی، درباره پشت پرده عمل‌های زیبایی با اشاره به تبلیغات و تشویق مردم به عمل‌های زیبایی و جراحی پلاستیک به ماجرای ارتباط افزایش این جراحی‌ها و تعرفه انجام چنین عمل‌هایی گریزی می‌زند و می‌گوید: «بر اساس مصوبات، جراح برای عمل زیبایی دو برابر جراحی درمانی می‌تواند تعرفه دریافت کند، بنابراین تمایل یک جراح به عمل زیبایی بیشتر از عمل آپاندیس است، چون نه بیمه دارد و نه هیچ چیز دیگری و فرد با میل و رغبت خودش انجام می‌دهد و این موضوع سیاستگذاری اقتصادی است.»
به گفته او همه جای دنیا عمل‌های جراحی زیبایی بسیار پرهزینه و تخصصی است اما به طور قطع نظارت وزارت بهداشت در انجام این جراحی‌ها و شرایطی که از نظر علمی قابل انجام است، خیلی کمک‌کننده است. در ضمن آموزش پزشکان خیلی مهم است ولی مهم‌ترین رکن کار گردش اقتصادی و قوانینی است که باید بر سلامت مردم حاکم باشد، چون خیلی از جراحی‌های زیبایی با بیهوشی انجام می‌شود و سلامت فرد به خطر می‌افتد و نباید آن را به بیمار تحمیل کنیم. بنابراین بخش نظارتی و انضباطی سازمان نظام پزشکی، بسیار می‌تواند مؤثر باشد.
ضرورت آگاهی‌بخشی به جامعه
مدیر کل اقتصاد سلامت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی گام اول را برای کنترل این حجم از جراحی‌های زیبایی، آگاهی‌بخشی کامل و صحیح به مردم می‌داند؛ اینکه در چه صورت این جراحی برای آنها می‌تواند ضرورت داشته باشد و خطراتش چیست و این کار باید با کمک رسانه‌ها، صداوسیما و وزارت بهداشت، اطلاع‌رسانی شده و افراد مجاز جراحی معرفی شوند.
از نگاه انیسیان باید اطلاع‌رسانی شود چه کسانی مجازند این خدمات را انجام دهند و چه کسانی مجاز نیستند و مردم باید مطلع باشند به افراد سودجو و غیر متخصص برای این خدمات مراجعه نکنند، ضمن اینکه در موضوع تأمین کالاها و داروهایی که در این حوزه استفاده می‌شود مانند ژل، بوتاکس یا امثال آنها هم باید همه نهادها از ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وزارت بهداشت، وزارت صمت و سازمان تعزیرات حکومتی با هم همراه باشند که جلوی قاچاق گرفته شود.
برخورد با ورود غیر متخصص‌ها
عرضه و تقاضا معادله‌ای قدیمی و دو طرفه است. عرضه زیاد، تقاضا را بالا می‌برد و برعکس. از نگاه مدیر کل اقتصاد سلامت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی این معادله در حوزه جراحی‌های زیبایی هم صدق می‌کند.
انیسیان با انتقاد از اینکه جریمه‌ها در خصوص جرم دخالت در امر پزشکی در حوزه زیبایی بازدارنده نیست، تاکید می‌کند: «موضوع ما فقط عمل جراحی زیبایی نیست بلکه این است که ما یک فضای باز را ایجاد کردیم تا در آن افراد بسیار راحت به صورت قاچاق وارد شوند و خدمت ارائه دهند و وقتی به مراجع قضایی معرفی می‌شوند، جرایم بسیار سبکی برای آنها در نظر می‌گیرند.»
او با اشاره به فراوانی تبلیغات غیر مجاز در فضای مجازی معتقد است؛ مبارزه با این حجم از تبلیغات از وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو و نظام پزشکی برنمی‌آید، یک ستاد و یک قرارگاه مبارزه می‌خواهد که ظاهرا چند روز قبل در سازمان تعزیرات حکومتی و دادستانی جلسه خوبی داشتند و هماهنگی در این قضیه اتفاق افتاده است ولی ما نباید توپ را به زمین وزارت بهداشت بیندازیم.
از نگاه این متخصص حوزه اقتصاد سلامت، قوه قضاییه باید برای ورود غیر متخصص‌ها به حوزه زیبایی، مجازات‌های سنگینی تعیین کند تا دیگر کسی جرأت ورود پیدا نکند، آن موقع می‌بینید که تقاضا هم متناسب با نیاز واقعی خواهد شد.»
