لپتین (Leptin) از یک کلمه یونانی به نام لپتوس به معنی «لاغر» آمده است. لپتین یک هورمون پروتئینی است که نقش مهمی در متابولیسم یا همان سوخت و ساز چربی‌ها دارد و اشتها را کنترل می‌کند. به همین دلیل در تنظیم و کاهش وزن بدن موثر است.
در این مقاله در مورد اینکه لپتین چیست و اینکه چگونه به چاقی و کاهش وزن مرتبط است صحبت خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید.
لپتین چیست؟
لپتین هورمونی است که اشتها و وزن بدن را کنترل می‌کند. این هورمون در سلول‌های چربی ساخته شده و پیام‌هایی را در مورد اینکه چه مقدار از انرژی ذخیره‌شده‌ی شما قابل دسترس است، به مغز می‌فرستد. هر چه سلول های چربی بیشتری داشته باشید، لپتین بیشتری نیز خواهید داشت. به نظر می‌رسد که وقتی لپتین ترشح نمی‌شود، مغز فکر می کند که توده چربی در بدن وجود ندارد و شخص را تحریک به خوردن بیشتر و تجمع چربی بیشتر می‌کند.
لپتین همچنین نشاندهنده‌ی میزان تعادل انرژی در بدن است. در بسیاری از مطالعات مشخص شده که روزه‌داری یا رژیم‌های کاهش وزن شدید منجر به کاهش سطح لپتین در بدن می‌شود. در رژیم های لاغری، بدن با کاهش سطح لپتین سعی می‌کند از کاهش وزن جلوگیری کرده و از ذخایر انرژی خود (بافت‌های چربی) محافظت کند. در نتیجه با رساندن سطح لپتین به میزان آن در قبل از شروع رژیم غذایی، می‌توان این اثر محافظتی بدن را خنثی نمود وگرنه بلافاصله با قطع رژیم غذایی سخت، دوباره به سرعت به وزن قبل از رژیم برخواهد گشت!
از سوی دیگر، هنگامی که افراد از یک رژیم لاغری پیروی می کنند، کمتر غذا می خورند و مقداری چربی از دست می دهند، در نتیجه میزان لپتین تولید شده نیز کاهش می یابد؛ در این حالت گرسنه می شوند، میزان انرژی‌شان کاهش پیداد می‌کند و وزن از دست می‌دهند. در این شرایط سطح لپتین تا کمتر از مقدار مشخص (آستانه) پایین می‌آید. هنگامی که این اتفاق می افتد، مغزتان احساس گرسنگی می کند و می گوید: «من انرژی برای استفاده ندارم و اکنون در وضعیت گرسنگی قرار گرفته‌ام». در این حالت چندین فرایند در بدن شروع به رخ دادن می‌کنند تا سطح لپتین را به سطح قبلی و آستانه بالا ببرد. یکی از این فرایندها این است که عصب واگرا تحریک می‌کند. عصب واگ (Vagus nerve)، عصب رابط مغز و دستگاه گوارش است و عصبی برای ذخیره سازی انرژی است. هنگامی که این عصب تحریک شود، شما احساس گرسنگی خواهید کرد. یکی از کارهایی که عصب واگ انجام می‌دهد این است که شما را برای دریافت بیشتر انرژی تحریک کند تا آن را در سلول‌های چربی شما ذخیره کند.
چربی سوزی
زمانی که چربی بیش از اندازه در سلول‌های چربی وجود داشته باشد، آنها هورمون لپتین را آزاد می‌کنند و لپتین توسط جریان خون به هیپوتالاموس مغر می‌رود و پیام «من گرسنه هستم!» را (که توسط هیپوتالاموس صادر می‌شود)، متوقف می‌کند. در نتیجه، تمایل شما به غذاخوردن را کاهش می‌دهد. بنابراین، لپتین به عنوان یک سیگنال سیری مطرح است و به نظر می‌رسد که نشانه‌ای برای مغز باشد که چه مقدار چربی باید ذخیره شود و همچنین میزان جذب غذا را نیز تنظیم می‌کند.
لپتین به مغز می گوید که شما انرژی ذخیره شدۀ کافی در سلول های چربی برای شرکت در فرایند متابولیسم (سوخت و ساز) دارید. هنگامی که سطح لپتین بالاتر از سطح مشخص باشد، مغز اینگونه برداشت می‌کند که شما به اندازه کافی انرژی دارید و می‌توانید انرژی مورد نیازتان را تامین کنید. به عبارت دیگر، به اندازه طبیعی غذا می‌خورید، به اندازه طبیعی ورزش می‌کنید، و غیره.
