نیترات و نیتریت، دو ترکیب شیمیایی ساده هستند که نقشی پیچیده‌ای در سلامتی انسان ایفا می‌کنند. این ترکیبات از یک سو، در سبزیجات و آب آشامیدنی یافت می‌شوند و فوایدی مانند افزایش جریان خون و پیشگیری از سرطان‌ها دارند. از سوی دیگر، در گوشت‌های فرآوری شده به عنوان افزودنی استفاده می‌شوند و در صورت مصرف بیش از حد، می‌توانند خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را افزایش دهند. همین موضوع باعث می‌شود تا سردرگمی‌های بسیاری در رابطه با مصرف یا عدم مصرف این ترکیبات وجود داشته باشد و سوالات بسیاری مطرح شود. به نظر شما نیترات و نیتریت چه هستند؟ چه فواید و معایبی برای بدن دارند و در کدام مواد غذایی یافت می‌شوند؟نیترات و نیتریت ها چه هستند؟ غذاهای حاوی نیترات ها و مضرات آنها بر سلامتی
نیترات و نیتریت ها چه هستند و چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
نیترات و نیتریت هر دو از ترکیب‌های شیمیایی شامل نیتروژن و اکسیژن هستند. نیترات، که با نماد NO3- نمایش داده می‌شود، از یک اتم نیتروژن و سه اتم اکسیژن تشکیل شده است. در حالی که نیتریت، با نماد NO2- شامل یک اتم نیتروژن و دو اتم اکسیژن است.
هر دو یون در چرخه نیتروژن، که فرآیندی حیاتی برای تبدیل نیتروژن در طبیعت است، نقشی اساسی دارند. نیترات در خاک به عنوان منبع تغذیه گیاهان عمل می‌کند و نیتریت در فرآیند تصفیه فاضلاب و تولید مواد شیمیایی کاربرد دارد.
تفاوت ها
یکی از مهمترین سوالاتی که بسیار مطرح می‌شود این است که نیترات و نیتریت چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟
همان گونه که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، نیترات (NO3-) از یک اتم نیتروژن و سه اتم اکسیژن تشکیل شده است، در حالی که نیتریت (NO2-) از یک اتم نیتروژن و دو اتم اکسیژن تشکیل شده است. نیترات به طور کلی در گیاهان به عنوان منبع نیتروژن برای ساخت پروتئین‌ها و اسیدهای نوکلئیک استفاده می‌شود. در حالی که نیتریت در بدن انسان به عنوان یک گشادکننده عروق عمل می‌کند و می‌تواند به تنظیم فشار خون کمک کند.
از نظر سلامتی، نیترات در سطوح بالا می‌تواند برای انسان مضر باشد و با بیماری‌هایی مانند مسمومیت و سرطان مرتبط است. در حالی که نیتریت در مقادیر کم بی‌خطر است، اما می‌تواند در شرایط خاص به نیترات تبدیل شود و خطرات مشابهی را به همراه داشته باشد.
فواید نیترات برای بدن
نیترات فواید بسیار زیادی برای بدن دارد. نیترات با افزایش جریان خون در عضلات، قدرت و پایداری ورزشکاران را ارتقا می‌دهد. این یون همچنین قادر به گشاد کردن رگ‌ها و تنظیم فشار خون است. از دیگر مزایای نیترات برای بدن می‌توان به کاهش التهاب، بهبود عملکرد رگ‌ها، کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و کاهش ریسک ابتلا به سرطان اشاره کرد.
توجه داشته باشید که مصرف زیاد نیترات می‌تواند برای سلامت فرد مضر باشد.
فواید نیتریت
مصرف متعادل نیتریت برای سلامتی مفید است. در واقع می‌توان گفت نیتریت با مهار رشد باکتری‌های مضر، به حفظ سلامت غذا و جلوگیری از فساد آن کمک می‌کند. این یون همچنین می‌تواند نقش بسیاری در افزایش گردش خون، بهبود سیستم گوارش و حفظ سیستم قلبی و عروقی داشته باشد.
با این وجود متخصصان توصیه می‌کنند که در مصرف این یون زیاده‌روی نکنید. چرا که ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری برای شما به دنبال داشته باشد.
مهمترین خطرات و مضرات مصرف غذاهای حاوی نیترات و نیتریت برای بدن
نیترات و نیتریت علی‌رغم فوایدی که دارند، در صورت مصرف بیش از حد، می‌توانند معایبی برای بدن داشته باشند. یکی از مهمترین معایب آنها، تبدیل شدن به نیتروزآمین در بدن است. نیتروزآمین‌ها ترکیباتی سرطان‌زا هستند که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان‌های مختلف، به خصوص سرطان معده و روده بزرگ را افزایش دهند. علاوه بر این، نیترات و نیتریت می‌توانند باعث متهموگلوبینمی شوند. متهموگلوبینمی وضعیتی است که در آن، هموگلوبین خون قادر به حمل اکسیژن کافی به سلول‌ها نیست. این امر می‌تواند منجر به علائمی مانند خستگی، سردرد، سرگیجه و کبودی پوست شود.
این ترکیبات همچنین قادرند باعث گشاد شدن عروق خونی شوند. این امر منجر به افت فشار خون و در برخی موارد، غش می‌شود.
چه غذاهایی حاوی نیترات و نیتریت هستند؟ (مواد غذایی نیترات دار)
نیترات و نیتریت در غذاهای فراوانی یافت می‌شوند. برخی از این غذاها طبیعی و برخی دیگر غیرطبیعی هستند. سبزیجات مانند اسفناج، کاهو، کرفس، چغندر، هویج، تربچه، کلم و همچنین آب آشامیدنی از جمله مواد غذایی طبیعی هستند که نیترات و نیتریت در آنها یافت می‌شود.
از مهمترین مواد غذایی غیر طبیعی می‌توان به گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس، کالباس، هات داگ، بیکن، گوشت‌های دودی، برخی از پنیرها مانند پنیر چدار، پنیر موزارلا و غذاهای کنسرو شده اشاره کرد.
