آنچه در این مقاله می‌خوانید
نعنا گیاهی دارویی برای تسکین دردهای گوارشی، کاهش تهوع و بهبود سرفه‌های خشک است. این گیاه طبع گرم و خشک دارد و می‌توان به اشکال مختلفی ازجمله به صورت تازه، خشک‌شده، دمنوش، اسانس، دم‌کرده، پودر و غیره مصرف کرد.
فهرست مطالب
نعنا (Mentha) گیاهی علفی متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) با بوی مطبوع و طعمی تلخ و خنثی است. از مهم‌ترین خواص نعناع می‌توان به خاصیت ضدتهوع آن اشاره کرد. در ادامه این مطلب از دکترتو با ما باشید تا با خواص این گیاه، نحوه مصرف، مزایا و عوارض آن بیشتر آشنا شوید. اما اگر یکی از مصرف‌کنندگان دائمی این گیاه هستید بهتر است با یک متخصص تغذیه یا طب سنتی در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید علاوه بر دریافت نوبت حضوری از دکترتو با بهترین متخصصان به صورت تلفنی یا متنی مشورت نمایید.
نعنا چیست؟
نعنا گیاه معطر و چندساله متعلق به خانواده نعناعیان است که در آشپزی و طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اصلی‌ترین ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه شامل منتول، مسوج و کارواکرول هستند که به آن بوی و طعم خاصی می‌دهند. در آشپزی، این گیاه به عنوان چاشنی در انواع غذاها، دسرها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود. همچنین در طب سنتی، این گیاه برای تسکین دردهای گوارشی، کاهش تهوع و سرفه کاربرد دارد.
ارزش غذایی نعنا
این گیاه علاوه بر خواص آروماتیک و دارویی، دارای ارزش غذایی قابل توجهی نیز هست. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های ارزش غذایی این گیاه عبارتند از:
ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین A، ویتامین C، آهن، منیزیم و کلسیم
آنتی‌اکسیدان‌ها
منتول و کارواکرول
فیبر
نوع نعنا خواص
نعناع فلفلی (Mentha piperita) ضد‌التهاب، ضد‌اسپاسم، ضد‌میکروب، هضم‌کننده، ضدتهوع، ضد‌درد، خنک‌کننده.
نعناع نعنایی (Mentha spicata) ضد‌التهاب، ضد‌اسپاسم، ضد‌میکروب، ضدتهوع، ضد‌درد، خنک‌کننده، مفید برای سرفه و سرماخوردگی.
نعناع کوهی (Mentha longifolia) ضد‌التهاب، ضد‌اسپاسم، ضد‌میکروب، ضدتهوع، ضد‌درد، خنک‌کننده، مفید برای مشکلات گوارشی و عصبی.
نعناع پودری (Mentha pulegium) ضد‌التهاب، ضد‌اسپاسم، ضد‌میکروب، ضدتهوع، ضد‌درد، خنک‌کننده، مفید برای مشکلات پوستی و تنفسی.
نعناع چینی (Mentha arvensis) ضد‌التهاب، ضد‌اسپاسم، ضد‌میکروب، ضدتهوع، ضد‌درد، خنک‌کننده، مفید برای مشکلات قاعدگی و سردرد.
انواع نعنا و خواص آنها
طبع نعنا (نعنا سرده یا گرم؟)
نعنا گیاهی با طبع گرم و خشک است و خواص دارویی فراوانی دارد. این گیاه را می‌توان به اشکال مختلفی ازجمله به صورت تازه، خشک‌شده، دمنوش، اسانس، دم‌کرده، پودر و غیره مصرف کرد.
نعنا چه نوع گیاهی است؟
اصلی‌ترین ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه شامل منتول، مسوج و کارواکرول هستند که به آن بوی و طعم خاصی می‌دهند.
خواص نعنا (نعنا برای چی خوبه؟)
این گیاه دارای خواص متعددی است که آن را به یکی از گیاهان دارویی و آروماتیک معروف تبدیل کرده است. برخی از مهم‌ترین خواص این گیاه عبارتند از:
اثر آرامبخش و ضدتهوع برای تسکین دردهای گوارشی، کاهش نفخ و درمان اسهال
خاصیت ضدسرفه
درمان مشکلات تنفسی مانند برونشیت و آسم
درمان التهاب‌ها و دردهای مفصلی
خواص ضدباکتریایی، ضدقارچی و ضدویروسی
آرامش و کاهش اضطراب
جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی
۱. نعنا برای سرفه
این گیاه و ماده اصلی آن یعنی منتول، ضداحتقان‌های موثری هستند. منتول باعث رقیق‌شدن مخاط شده و به‌عنوان اکسپکتورانت مناسبی عمل می‌کند و خلط را شل کرده و سرفه را بند می‌آورد. مصرف این گیاه به‌عنوان آرامبخش برای سرفه خشک و گلودرد عمل می‌کند.
۲. نعنا برای معده
این گیاه دارای خواص ضدتشنج و آرامبخش است که به کاهش درد و ناراحتی‌های معده و سوهاضمه کمک می‌کند. به‌علاوه اینکه، این گیاه با تحریک ترشح صفرا و آنزیم‌های گوارشی، موجب بهبود هضم غذا می‌شود و از تجمع گاز در معده و باد شکم زیاد هم پیشگیری می‌کند. این گیاه خاصیت ضدالتهابی و محافظت‌کننده بر روی معده دارد که می‌تواند از ایجاد زخم‌های معده پیشگیری کند.
۳. نعنا برای رفلاکس معده
این گیاه دارای خاصیت بازدارنده روی ترشح اسید معده است و علائم رفلاکس معده مانند سوزش سر دل را کاهش می‌دهد. نعنا با بهبود حرکات پریستالتیک معده باعث تسهیل حرکت محتویات معده به سمت روده و کاهش بازگشت آن به مری می‌شود.
۴. عرق نعنا و عسل برای معده
عرق این گیاه و عسل ترکیبی بسیار مفید برای سلامت معده هستند که به تسکین درد و ناراحتی‌های معده کمک می‌کنند. عسل با خاصیت ضدالتهابی خود می‌تواند التهاب و تحریک معده را کاهش دهد. این گیاه با تحریک ترشح آنزیم‌های گوارشی موجب بهبود هضم غذا و دفع گازها می‌شود.
۵. عرق نعنا و بارهنگ برای اسید معده
مصرف دمنوش ترکیبی عرق این گیاه و عصاره بارهنگ به طور روزانه، درمان طبیعی و موثری برای مشکلات مربوط به اسید معده به‌شمار می‌آید. بارهنگ با داشتن خواص ضدالتهابی، التهاب و تحریک مخاط معده را کاهش می‌دهد. این گیاه با خاصیت ترمیم‌کنندگی باعث بهبود سریع زخم‌های معده می‌شود و با جلوگیری از بازگشت اسید معده به مری از آسیب‌های ناشی از رفلاکس اسید به مری جلوگیری می‌کند و بارهنگ نیز با خاصیت پوشاننده خود می‌تواند از سطح مخاطی معده در برابر آسیب‌های اسیدی محافظت کند.
۶. نعنا برای یبوست
این گیاه با خاصیت تحریک‌کنندگی روده‌ای که دارد، می‌تواند حرکات پریستالتیک روده را افزایش داده و دفع مدفوع را تسهیل کند. و با کاهش التهاب و تحریک روده، دردهای ناشی از یبوست را کاهش می‌دهد. فیبر موجود در این گیاه معطر باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش شده و امکان یبوست را کم می‌کند.
۷. نعنا فشار خون
این گیاه به علت داشتن ترکیبات فنولی و آنتی‌اکسیدانی می‌تواند اثرات آرام‌بخشی و کاهنده استرس داشته باشد که باعث کاهش فشار خون می‌شود. التهاب یکی از عوامل اصلی افزایش فشار خون است، بنابراین مصرف این گیاه به‌دلیل خاصیت ضدالتهابی، فشار خون را کنترل می‌کند. این گیاه با داشتن ترکیباتی مانند مونوترپن‌ها و فلاونوئیدها می‌تواند موجب گشادشدن عروق و بهبود جریان خون شود و فشار خون را پایین بیاورد.
آیا مصرف نعنا در بارداری خطرناک است؟
مصرف این گیاه باعث بهبود هضم شده و مشکلات گوارشی دوران بارداری ازجمله یبوست و نفخ را کم می‌کند.
۸. نعنا برای زن باردار
یکی از کاربردها و خواص این گیاه، بهبود حالت تهوع در زنان باردار است. به علاوه اینکه مصرف آن باعث بهبود هضم شده و مشکلات گوارشی این دوران ازجمله یبوست و نفخ شکم در بارداری را کم می‌کند. خواص ضد التهابی و آرامبخش این گیاه می‌تواند به کاهش تورم و حساسیت‌های بدن در بارداری کمک کند و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.
۹. عرق نعنا در بارداری
استفاده از عرق این گیاه در دوران بارداری باید با احتیاط و مشورت با پزشک صورت گیرد. مصرف زیاد عرق نعنا در بارداری می‌تواند روی رشد و نمو جنین تاثیر منفی داشته باشد و به دلیل داشتن خاصیت انقباضی باعث تحریک رحم و خطر سقط جنین شود. مصرف بیش از حد عرق این گیاه می‌تواند سبب بروز عوارضی مانند تهوع، استفراغ، سردرد و حساسیت پوستی در زنان باردار شود.
۱۰. نعنا برای فشار خون
خواص آرام‌بخشی و اسپاسمولیتیک (ضد انقباض) این گیاه باعث کاهش فشار خون می‌شود. همچنین این گیاه حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند از سلامت عروق خونی محافظت کند.
۱۱. نعنا برای اسهال
این گیاه به‌عنوان گیاه دارویی گزینه مناسبی برای درمان اسهال است و التهاب دستگاه گوارش را کاهش می‌دهند. منتول موجود در این گیاه، اثرات آرام‌بخشی و ضد‌اسپاسم بر روده داشته و با کاهش حرکات روده به کاهش دفعات اسهال ختم می‌شود.
۱۲. عرق نعنا برای نوزاد
استفاده از عرق این گیاه برای نوزادان باید با احتیاط و مشورت پزشک متخصص کودکان انجام شود. نوزادان به دلیل سیستم ایمنی و گوارشی ضعیف و حساس، ممکن است نسبت به برخی گیاهان دارویی واکنش‌های نامطلوبی نشان دهند.
۱۳. عرق نعنا و بارهنگ برای کبد چرب
عرق این گیاه دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است که به کاهش التهاب کبد کمک می‌کند و همچنین می‌تواند جریان خون کبد را بهبود بخشد و متابولیسم چربی‌ها را تنظیم کند. از طرف دیگر، عرق بارهنگ حاوی ترکیبات فنولی و فالونوئیدی است که اثرات حفاظت‌کننده بر کبد دارند و می‌توانند به کاهش انباشت چربی در کبد و بهبود عملکرد آن کمک کنند. به همین دلیل برای درمان کبد چرب در خانه این دو ماده توصیه می‌شوند.
۱۴. عرق نعنا برای گلو درد
خواص ضد التهابی و ضد میکروبی عرق این گیاه منجر به کاهش التهاب و عفونت در ناحیه گلو می‌شود. همچنین خاصیت ضد میکروبی عرق نعنا می‌تواند از رشد باکتری‌ها یا ویروس‌های مسبب عفونت گلو جلوگیری کند. علاوه بر این، گرمای آب همراه با عرق این گیاه می‌تواند به آرام کردن و مرطوب کردن مخاط گلو کمک کند که برای تسکین درد و بهبود التهاب مفید است.
۱۵. عرق نعنا برای دل درد
ترکیبات موجود در این گیاه می‌توانند به کاهش التهاب و اسپاسم در دستگاه گوارش کمک کنند و درد و ناراحتی‌های ناشی از اسهال، یبوست، سوهاضمه و دیگر مشکلات گوارشی را کاهش دهند. همچنین، عرق این گیاه دارای خواص آنتی‌اسپاسمودیک است که باعث آرام کردن عضلات گوارشی و تسکین دردهای ناشی از انقباض آنها می‌شود.
خاصیت خنک‌کنندگی و تسکین‌دهندگی عرق این گیاه نیز تورم و ناراحتی‌های معده و روده‌ها را کاهش می‌دهد. مصرف این نوشیدنی گیاهی با بهبود گردش خون در دستگاه گوارش و بهبود هضم، باعث تسکین شکم درد می‌شود.
نعنا در طب سنتی
از نظر طب سنتی، این گیاه دارای طبیعتی گرم و خشک است که به دلیل این ویژگی، می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌های مرتبط با سرما و رطوبت مفید باشد. این گیاه به علت داشتن خاصیت ضد اسپاسم، می‌تواند در تسکین دردهای ناشی از اختلالات گوارشی، مفاصل و عضالات موثر باشد. همچنین به دلیل خواص ضد میکروبی و ضد التهابی، در درمان عفونت‌های تنفسی و گوارشی نیز کاربرد دارد.
نحوه مصرف نعنا
این گیاه را می‌توان به صورت دم‌کرده (چای)، پودر یا کپسول همراه غذا مصرف کرد. مصرف موضعی آن به شکل پماد یا روغن، گزینه عالی برای تسکین دردهای عضلانی و مفصلی است.
زمان مصرف عرق نعنا و بارهنگ
بسته به اینکه عرق این گیاه و بارهنگ برای چه هدفی مصرف می‌شوند، زمان مصرف متفاوت است. برای مثال اگر برای مشکلات گوارشی و سوهاضمه مصرف می‌کنید، باید قبل از وعده غذایی باشد. برای تسکین و آرامش هم می‌توانید قبل خواب عرق این گیاه میل کنید. این گیاهان دارویی باید با نظر متخصص طب سنتی و بر اساس شرایط فردی مصرف شوند.
عوارض مصرف نعنا
هرچند این گیاه سرشار از خواص و ویژگی‌های مفید برای سلامت بدن انسان است، اما زیاده روی در مصرف آن عوارضی ایجاد می‌کند مانند:
تحریک و سوزش معده
قرمزی، خارش و حساسیت
تحریک مجاری تنفسی و ایجاد تنگی نفس در برخی بیماران به آسم
تحریک مخاط معده و زخم معده
بیخوابی و اختلال خواب
سردرد یا سرگیجه
مضرات بارهنگ و عرق نعنا
زیاده‌روی در مصرف بارهنگ باعث بروز تهوع، استفراغ، اسهال و ناراحتی‌های گوارشی می‌شود. همچنین در افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی یا کلیوی، مصرف این گیاه می‌تواند منجر به تشدید این بیماری‌ها گردد. افراد مبتلا به دیابت باید در مصرف بارهنگ احتیاط کنند، زیرا این گیاه سطح قند خون را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
مصرف بیش از حد عرق این گیاه هم باعث سوزش معده، تحریک پوست و تنگی نفس در برخی افراد شده و علائم بیماری‌های گوارشی مانند زخم معده یا اثنی عشر را تشدید می‌کند.
