خبرنگار بهداشت نیوز گفتگویی اختصاصی با دکتر سید حامد برکاتی، مدیر کل سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت ترتیب داد و او وضعیت مرگ و میر مادران باردار، نوزادان و کودکان در کشور را مورد بحث و بررسی قرار دادند.
بررسی وضعیت مرگ و میر مادران، نوزادان و کودکان
دکتر برکاتی گفت: دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس حدود سی سال است که مدیریت مشخصی در سه حوزه ی مادر، نوزاد و کودک داشته بطوریکه پس از انقلاب سال به سال شاهد کاهش مرگ و میر در این سه حوزه بوده ایم.
وی ادامه داد: در اوایل انقلاب نسبت آمار مرگ و میر مادران باردار ما بالای 150 در 100 هزار، مرگ و میر کودکان زیر پنج سال ما بالای 150 در 1000 تولد زنده و مرگ و میر نوزادان ما 110 در 1000 تولد زنده بوده است. در حالیکه طبق آخرین آمار ما در انتهای سال 96، مرگ و میر مادر باردار حدود 19 به ازای هر 100 هزار نفر، مرگ و میر کودکان 14.9 و مرگ و میر نوزاد 8.9 به ازای 1000 تولد زنده بوده است.
مدیر کل سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت گفت: در ابتدای دهه 60 بین 30 تا 40 هزار مرگ به دلیل اسهال و عفونت تنفسی در کودکان داشتیم و خوشبختانه امروز این تعداد به دلیل برنامه های بهداشتی و افزایش دسترسی و توسعه ی خدمات درمانی به شدت کاهش یافته و الان تعداد مرگ کودکان براثر اسهال حدود 100 نفر است که به نظر من این عدد هم باز زیاد است و باید به صفر برسد.
شرایط خاص برای نوزادان دچار نارسایی تنفسی
او علت اصلی مرگ و میر نوزادان را بیماری های حول و حوش تولد است دانست و اضافه کرد: این بیماری ها شامل نارسی، مسائل ژنتیک و عفونت ها خصوصا در نوزادان کم وزن می باشد. مدیریت این گونه موارد کمی سخت است چون نیاز به تکنولوژی بسیار بالا دارد مثلا نوزادی که نارسایی تنفسی دارد حنما باید از دستگاه تهویه ی مکانیکی برایش استفاده شود.
دکتر سید حامد برکاتی در اینباره گفت: در نارسایی های تنفسی که اکثرا ناشی از نارسایی ریه است، باید مواد و داروهایی خاص برای نوزاد استفاده شود که تهیه ی این مواد با وجود تحریم ها کمی سخت است اما خوشبختانه هنوز در دسترس می باشد. ما تلاش کردیم تمام تجهیزات را برای بیمارستان ها تهیه کنیم اما امروز خدمات رسانی سخت تر از گذشته شده است.
همچنین وی تصریح کرد: تا الان با کارمند بهداشتی و مراقب سلامت عمده ی مرگ و میر مادر و نوزاد را مدیریت کرده ایم اما امروز در موقعیتی هستیم که برای کاهش مرگ و میر نوزاد نیاز به فوق تخصص نوزادان و تخت ان آی سی یو و برای مدیریت مرگ و میر مادران باردار نیاز به متخصص زنان و متخصصین پریناتولوژی (حاملگی پر خطر-طب مادر و جنین) داریم و مسلما خدمات پیچیده تری نسبت به گذشته لازم است.
کاهش چشم گیر عامل سوء تغذیه در مادران و کودکان
مدیر کل سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت ضمن بیان اینکه با مجموعه اقدامات وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی، در مجموع سالانه مرگ و مادر و نوزاد و کودک در حال کاهش هست، به بهداشت نیوز گفت: مثلا در گذشته عامل سوءتغذیه باعث مرگ و میر بسیاری کودکان می شد اما امروز به جهت نداشتن شاخص های سوء تغذیه در کودکان زیر پنج سال، بهترین آمار را در منطقه داریم و زیر 4 درصد بچه ها مشکل سوء تغذیه خفیف و متوسط دارند در حالیکه بیش از 15 سال قبل، 25 درصد بچه ها سوء تغذیه داشتند.
او ادامه داد: علت اصلی مرگ و میر مادران باردار در گذشته نیز سوءتغذیه بوده که امروز بسیار کم شده و به کمک بنیاد علوی شبکه های غذایی را به حدود چند ده هزار مادر باردار خصوصا در روستاها و حاشیه ی شهرها ارائه می دهیم. آنچه الان باعث مرگ مادران باردار می شود، مسمومیت حاملگی، عفونت و خونریزی است.
اقدامات وزارت بهداشت
دکتر سید حامد برکاتی گفت: ما دانشگاه های علوم پزشکی را به ده کلان منطقه تقسیم کرده ایم که در چهار کلان منطقه دانشگاهی مرگ و میر مادران باردار بیشتر بوده است. بنابراین برنامه هایی برای مدیریت این مسأله در این مناطق داشته ایم .6 یا 7 جلسه در سال جاری برای تدوین برنامه های ی منطقه ای با این دانشگاه ها برگزار کردیم که از ابتدای سال 98 اجرایی خواهد شد.
وی در رابطه با برنامه های وزارت بهداشت در خصوص کاهش مرگ و میر نوزادان و کودکان هم گفت: در مناطقی هم که مرگ و میر نوزادان بیشتر بوده و امکان مداخله وجود داشته ، اقدامات مختلفی انجام داده ایم. مثلا اگر در جایی بحث ژنتیک بیشتر مؤثر بوده از دانشگاه خواسته ایم که برود روی این مسأله به طور خاص کار کند و آموزش عمومی بدهد و اگر جایی خدمات و دسترسی های درمانی کمتر بوده خواسته ایم که مسئولین زیربط رسیدگی لازم را انجام دهند.
وضعیت خوبی در منطقه داریم
دکتر سید حامد برکاتی، مدیر کل سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت در پاسخ به این سؤال خبرنگار بهداشت نیوز که وضعیت مرگ و میر نوزاد و مادر و کودک کشور ما در مقایسه با کشورهای دیگر به چه صورت است، اظهار داشت: وضعیت ما در حوزه ی مرگ و میر مادر، نوزاد و کودک در منطقه ی “امرو” ی (مدیترانه ی شرقی) سازمان جهانی بهداشت از متوسط منطقه بهتر است و به لحاظ روند کاهشی، یکی از بهترین کشورها منطقه هستیم اما اعدادی که داریم، هنوز خوب نیست.
همچنین وی در توضیح بیشتر این مطلب گفت: کشورهایی که جمعیت کم و تمول مالی بالایی دارند مانند کشورهای حاشیه ی خلیج فارس، بعضا شاخص های بهتری در خصوص مرگ و میر مادر و نوزاد و کودک نسبت به ما دارند. می توان گفت ما با کشورهایی که جمعیت و وضعیت اقتصادی و اجتماعی نزدیک و مشابه ما دارند مثل مصر و ترکیه در شرایط مشابهی هستیم. همچنین نسبت به کشوری چون پاکستان وضعیت ما خیلی بهتر است. در کل ما باید وضعیت خود را با کشورهای مشابه خود به لحاظ وضعیت جمعیتی، وضع اقتصادی و اجتماعی، بسنجیم.
