رژیم غذایی در بیماران قلبی چگونه است؟ برای یک بیمار قلبی در کنار تمام مواردی که رعایت آنها واجب است، رعایت یک رژیم غذایی سالم نیز بسیار مهم است. حتی اگر جزء کسانی باشید که در معرض بیماری قلبی قرار دارید شاید پزشک به شما توصیه کند با داشتن یک رژیم قلب مناسب، از بروز مشکلات بیشتر یا خطر سکته قلبی جلوگیری کنید.
رژیم غذایی در بیماران قلبی چیست؟
برای بسیاری از افراد، حمله قلبی مانند یک زنگ بیدار باش برای توجه به سلامتی خود است و یک رژیم غذایی سالم می‌تواند یکی از بهترین راه‌ها برای کمک به بهبودی قلب و جلوگیری از حملات قلبی در آینده باشد. رژیم غذایی بر بسیاری از عوامل خطر بیماری قلبی مانند وزن، فشارخون، کلسترول و قند خون تأثیر زیادی دارد.
اگر حمله قلبی داشته‌اید یا تشخیص بیماری قلبی دارید، تغییرات رژیم غذایی برای بیماران قلبی را در نظر بگیرید. یک رژیم غذایی سالم نه‌تنها می‌تواند به جلوگیری از هر گونه بدتر شدن وضعیت شما کمک کند، بلکه می‌تواند به جلوگیری از بسیاری از بیماری‌های مزمن و عوارض مرتبط با بیماری قلبی نیز کمک کند.
در واقع انواع رژیم غذایی در بیماران قلبی عروقی باید به صورتی باشد که ریسک و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی، علائم نارسایی قلبی و سکته را کاهش دهد. این غذاها غذاهای مفید و سالمی هستند که برای سلامت قلب مفیدند، موجب بهبود عملکرد قلب می‌شوند و اثر ضدالتهابی نیز دارند.
در این رژیم غذایی قلبی باید میزان کالری دریافتی تنظیم شده باشد تا در کنار ورزش کردن، به حفظ وزن متوسط بیماران نیز کمک کند. رژیم قلب سالم فواید زیادی برای سلامتی داشته و حتی ریسک سایر بیماری‌های مرتبط با قلب مانند دیابت یا فشارخون را کاهش می‌دهد.
عوامل خطر بیماری قلبی چیست؟
عوامل زیادی وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. اگرچه برخی از این موارد قابل تغییر نیستند، خبر خوب این است که بیشتر عوامل خطر، تحت کنترل شما هستند. به عنوان مثال، با داشتن فعالیت بدنی و ترک مصرف دخانیات، خطر ابتلا به بیماری قلبی کاهش می‌یابد. سایر موارد عبارتند از:
عوامل خطری که تحت کنترل شما نیستند عوامل خطری که قابل کنترل هستند
سن سیگار نکشیدن
جنسیت داشتن رژیم غذایی سالم
قومیت کنترل سطح کلسترول خون
سابقه خانوادگی بیماری قلبی فشار خون
تناسب اندام داشتن
مدیریت علائم دیابت
عوامل خطر بیماری قلبی چیست؟
برخی از عوامل خطر با هم ارتباط دارند. مثلاً سطح کلسترول و فشار خون می‌تواند تحت تأثیر رژیم غذایی قرار بگیرد. بنابراین، یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای کاهش خطر بیماری‌های قلبی انجام دهید، داشتن یک رژیم غذایی سالم و حفظ وزن سالم است.
طرز تهیه غذا برای بیماران قلبی چگونه است؟
به‌صورت کلی برای داشتن بهترین رژیم غذایی برای بیماران قلبی مهم است که به برخی اصول در تهیه غذاها و از همه مهم‌تر بایدها و نبایدها در خصوص موادی که باید و موادی که نباید مصرف کنند، پایبند بود. باتوجه‌به منبع مورداعتماد انجمن قلب آمریکا (AHA)، اینها اصول اساسی رژیم غذایی قلبی هستند و باید برای درمان ناراحتی قلبی به آنها توجه داشته باشید:
در غذاهایی که تهیه می‌شود حتماً باید طیف گسترده‌ای از سبزیجات و میوه‌ها گنجانده شود
در تهیه این غذاها باید مصرف نمک و شکر کاملاً محدود شود
غلات کاملاً باید جای غلات تصفیه شده و سفید را بگیرد
مصرف پروتئین‌های گیاهی باید بیشتر در برنامه غذایی باشد
مصرف روغن باید بسیار کم و محدود باشد و ترجیحاً برای تهیه غذاها از روغن‌های گیاهی مانند روغن‌زیتون یا روغن‌های کنجد و ذرت استفاده کرد
مصرف غذاهای فراوری‌شده باید محدود و ممنوع شود
طرز تهیه مرغ برای بیماران قلبی
بیماران قلبی برای مصرف مرغ بهتر است مرغ بدون پوست یا ترجیحاً گوشت بوقلمون بدون چربی را مصرف کنند. علاوه بر این مرغ‌ها باید به‌صورت آب‌پز یا بخارپز شده باشند و می‌توان در کنار آن از انواع سبزیجات بخارپز نیز استفاده کرد.
دستورات غذایی متعددی برای تهیه یک مرغ رژیمی به همراه سبزیجات تازه وجود دارد. محدود کردن مصرف نمک و روغن در تهیه مرغ برای بیماران قلبی ضروری است. بهتر است غذاها را با گیاهان عطری، ادویه‌ها و غیره به‌جای نمک طعم‌دار کرد.
غذاهای مفید رژیم غذایی در بیماران قلبی
میوه‌ها و سبزیجات می‌توانند بخش اصلی رژیم قلب بیماران را تشکیل دهند.
غذاهای مفید رژیم غذایی در بیماران قلبی
چگونه با تغذیه سالم خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهیم؟ نوع رژیم قلب انتخابی برای بیماران پس از حمله قلبی یا داشتن هر گونه بیماری مرتبط با قلب و عروق باید بر اساس سابقه بیمار، سن و شرایطی که دارد انتخاب شود. پزشک احتمالا لیست غذاهای سالم را در اختیار شما قرار می‌دهد. گزینه‌های زیادی وجود دارد که از جمله می‌توان به یک رژیم غذایی گیاهی یا رژیم غذایی dash (رژیم غذایی برای فشار خون بالا) اشاره کرد.
رژیم غذایی مدیترانه ای نیز یکی از رژیم‌های غذایی مناسب برای بیماران قلبی و عروقی است. به‌عنوان پیشنهاد یک برنامه غذایی مناسب برای بیماران قلبی شامل موارد زیر در وعده‌های مختلف صبحانه، ناهار، شام و میان‌وعده می‌شود:
صبحانه: یک وعده جو دو سر آماده شده را با بادام و زغال‌اخته پرک شده امتحان کنید. با ماست کم‌چرب سرو کنید.
نهار: سالاد سالمون و آووکادو شامل برگ سبز، فلفل، پیاز قرمز، گوجه‌فرنگی، خیار و کمی لیمو را امتحان کنید.
شام: یک چیلی لوبیا گیاهی تهیه کنید. با برنج قهوه‌ای و سالاد سبز سرو کنید.
گزینه‌های میان‌وعده: هوموس و هویج، تکه‌های سیب و یک قاشق کره آجیل یا یک تخم‌مرغ آب پز با یک قاشق آووکادو را انتخاب کنید.
میوه های مجاز در رژیم غذایی در بیماران قلبی
میوه‌ها و سبزیجات می‌توانند بخش اصلی رژیم قلب بیماران را تشکیل دهند. افراد باید سعی کنند روی خوردن سبزیجات غیر نشاسته‌ای و محدود کردن اندازه و میزان مصرف سبزیجات نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی و کدوحلوایی تمرکز کنند.
میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ مانند سیب، بلوبری، کلم‌بروکلی، پرتقال‌ها، فلفل‌ها، اسفناج و سایر سبزیجات سبز برگ و گوجه‌فرنگی‌ها از جمله میوه‌ها و سبزیجات مجاز در رژیم غذایی بیماران قلبی هستند.
غلات مجاز در رژیم غذایی در قلب
غلات مجاز برای رژیم غذایی در بیماران قلبی، غلات کامل است. محدود کردن غلات تصفیه شده و در عوض انتخاب غلات کامل به کاهش خطر بیماری قلبی عروقی در فرد کمک می‌کند. غلات کامل حاوی فیبر مفیدتری نسبت به غلات تصفیه شده هستند. مثال‌ها عبارتند از:
نان آرد کامل
نان سبوس‌دار
پاستا غلات کامل
جو دو سر
برنج قهوه‌ای
ممنوعیات در رژیم قلب
برای کسانی که بیماری قلبی دارند یا در آستانه ابتلا به بیماری‌های قلبی هستند و باید از یک رژیم قلب مناسب کمک بگیرند، در درجه اول مصرف غذاهای فراوری شده ممنوع است. برای رژیم غذایی در بیماران قلبی باید از غذاهای بسیار فراوری شده مانند چیپس بسته‌بندی‌شده، کلوچه و کراکر خودداری کرد. این غذاها به‌طورکلی نمک زیادی دارند و مواد مغذی کمی در آنها وجود دارد.
برای جلوگیری از مصرف بیش از حد چربی‌های اشباع‌شده، مصرف لبنیات کامل را محدود کنید. ماست، شیر و پنیر کم‌چرب یا بدون چربی را انتخاب کنید. همچنین باید از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های حاوی مقادیر زیاد شکر مانند نوشابه‌ها، آب‌نبات‌ها و شیرینی‌ها خودداری کرد.
مصرف گوشت قرمز پرچرب، روغن‌های اشباع، سدیم و کافئین نیز باید محدود شود. سدیم بیش از حد ممکن است باعث تجمع مایعات در اطراف ریه‌ها شود، فشارخون را افزایش دهد و بر قلب فشار وارد کند. میزان مصرف قهوه، چای سیاه و نوشابه نیز باید به دلیل جلوگیری از تحریک قلب توسط کافئین محدود شود.
حتی میزان مصرف آب و سایر مایعات نیز در رژیم غذایی در بیماران قلبی عروقی باید محدود شود. در نهایت این که قطعاً برای داشتن بهترین رژیم غذایی در بیماران قلبی باید از مصرف هرگونه فست‌فود، چربی‌های اشباع مانند کره، شیرینی‌ها، الکل و سبزیجات و غذاهای کنسروی خودداری کرد.
۱. میوه های مضر برای بیماران قلبی کدام است؟
در کل میوه‌ها و سبزیجات برای بیماران قلبی مفیدند و بخش اصلی رژیم غذایی در بیماران قلبی را تشکیل می‌دهند. اما بااین‌حال بهتر است از مصرف میوه‌ها به‌صورت فراوری شده، سبزیجات کنسروی، کمپوت‌های میوه یا میوه‌های طعم‌دار‌شده با شکر و غیره در رژیم قلب خودداری کرد.
۲. ادویه های مضر برای بیماران قلبی
ارشد جهانگیر، پزشک متخصص قلب و پروفسور در کلینیک مایو در اسکاتسدیل، آریز، می‌گوید مکمل‌های گیاهی مانند سیر، زالزالک، نخل اره‌ای و جینسینگ می‌توانند بر متابولیسم داروهای قلبی تأثیر بگذارند.
۳. چه غذایی برای قلب مضر است؟
غذاهایی که حاوی نمک و روغن‌های اشباع‌شده زیادی باشند، مانند سرخ‌کردنی‌ها، غذاهای فست‌فودی و انواع غذاهای فراوری شده برای قلب مضرند و باید حتماً مصرف آنها را محدود و حتی قطع کرد.
یک رژیم غذایی مبتنی بر گیاه روی غذاهای گیاهی از جمله میوه‌ها، سبزیجات، دانه‌ها، آجیل، لوبیا و حبوبات تمرکز دارد. یک رژیم غذایی گیاهی سالم مصرف این غذاهای گیاهی با مواد مغذی را به حداکثر می‌رساند و درعین‌حال غذاهای فراوری‌شده، روغن‌های ناسالم و محصولات حیوانی باید به حداقل برسد.
بیماران قلبی باید رژیم غذایی غنی از پروتئین‌های بدون چربی، سبزیجات رنگارنگ، میوه‌ها، آجیل، لوبیا و دانه‌ها را در نظر بگیرند. انواع مختلف آنتی‌اکسیدان‌های موجود در غذاهای گیاهی می‌تواند به محافظت از قلب کمک کند. میوه‌ها و سبزیجات نیز منابع خوبی از فیبر هستند که برای سلامت قلب مفیدند.
ماهی‌های روغنی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ به دلیل خاصیت ضد التهابی برای قلب مفیدند و می‌توانند به‌عنوان دو وعده ناهار در هفته برای بیماران قلبی در نظر گرفته شوند. ماهی سالمون و ماهی تن یا ساردین از جمله ماهی‌های حاوی امگا ۳ هستند.
سبزیجات پخته و بخارپز مانند بروکلی یا هویج هم می‌توانند در برنامه شام بیماران قلبی گنجانده شوند. چند رژیم غذایی که از الگوی کلی تغذیه سالم برای بیماران قلبی پیروی می‌کند شامل رژیم‌های زیر است:
رژیم غذایی مدیترانه‌ای که بر پایه میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و روغن‌زیتون است
رژیم غذایی dash: رژیم غذایی دش برای کمک به کاهش فشارخون در نظر گرفته شده است. این رژیم غذاهای کامل گیاهی را ترویج می‌کند و درعین‌حال از نمک، شکر و بیشتر چربی‌ها اجتناب می‌کند
رژیم غذایی سالم به سبک ایالات متحده: این رژیم بسیار شبیه منبع معتبر رژیم غذایی DASH است. توصیه می‌کند از بین گروه‌های غذایی، غذاهای غنی از مواد مغذی را انتخاب کنید و نمک، شکر و چربی‌های اشباع و ترانس را محدود کنید
چه غذایی برای قلب مضر است؟
غذاهای فست‌فودی و انواع غذاهای فراوری شده برای قلب مضرند و باید حتماً مصرف آنها را محدود و حتی قطع کرد.
رژیم غذایی مناسب پس از جراحی قلب باز
در حالت ایده‌آل رژیم غذایی در بیماران قلبی که جراحی قلب باز یا عمل بای‌پس قلب داشته‌اند باید شامل موارد زیر شود:
گوشت کم‌چرب یا جایگزین‌های آن مانند تخم‌مرغ، توفو، حبوبات و آجیل
ماهی‌های روغنی مانند سالمون یا ساردین
میوه‌ها و سبزیجات کامل
دانه‌های کامل غلات برای تامین مواد مغذی موردنیاز بدن
پروتئین یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین منابع غذایی است که بعد از جراحی به آن نیاز است. بدن برای بازسازی ماهیچه‌ها و سایر بافت‌های بدن به پروتئین کافی نیاز دارد تا بتواند بعد از جراحی سریع‌تر بهبود یابد. در مقابل مصرف غذاهایی مانند سوسیس یا گوشت‌های فراوری‌شده، کره، روغن‌های اشباع‌شده، کیک و بیسکویت و غیره باید محدود شود.
رژیم غذایی بیماران قلبی پس از عمل استنت قلب
رژیم غذایی در بیماران قلبی بعد از عمل استنت یا فنر گذاشتن قلب باید به وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکرر تبدیل شود. به این افراد توصیه می‌شود تا از مصرف غذاهای پرچرب و سنگین مانند گوشت خوک، گوشت گاو یا صدف خودداری کنند، چرا که به‌احتمال زیاد باعث انسداد استنت می‌شوند.
بافت‌های نرم ماهی سالمون، تکه‌های کوچک گوشت‌های کم‌چرب، مصرف غلات سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، کینوآ، دانه‌های چاودار، جو دوسر و دانه‌های روغنی و انواع آجیل می‌توانند بهترین رژیم قلبی برای کسانی باشد که عمل استنت داشته‌اند. معمولا جراح به بیماران توصیه می‌کند تا حداقل دو روز بعد از عمل استنت از یک رژیم غذایی غنی از پروتئین و به‌صورت مایع پیروی کنند.
رژیم غذایی بیماران آریتمی قلبی (رژیم غذایی بیماران نارسایی قلبی)
رژیم غذایی در بیماران قلبی عروقی که دچار آریتمی قلبی هستند یا علائم نارسایی قلبی را دارند نیز مشابه رژیم غذایی توصیه‌شده به مابقی بیماران قلبی و عروقی است و شامل میوه‌ها و سبزیجات تازه، دانه‌های غلات کامل، محصولات کم‌چرب، پروتئین‌ها مانند گوشت، دانه‌ها، آجیل‌ها و لوبیا، غذاهای کم‌نمک، کم شکر و کم‌چرب می‌شود.
علاوه بر این به بیماران درگیر با آریتمی قلبی شدیداً توصیه می‌شود که از مصرف زیاد قهوه یا چای، الکل، سدیم بالا، مکمل‌های گیاهی و غیره خودداری کنند.
برنامه غذایی هفتگی برای بیماران قلبی
در جدول زیر می‌توانید برنامه هفتگی رژیم غذایی بیماران قلبی را مشاهده کنید.
روز صبحانه بیماران قلبی میان‌وعده نهار شام برای بیماران قلبی
اول تست تخم‌مرغ و آووکادو مقداری بلوبری یا زغال‌اخته یا یک عدد پرتقال سوپ ناچو
لوبیا سیاه یک وعده سالمون به همراه لوبیاسبز بخارپز یا یک سیب‌زمینی قرمز
دوم ۱ فنجان بلغور جو دوسر پخته‌شده با ۱ قاشق غذاخوری گردوی خرد شده
۱ قاشق چایخوری دارچین یک عدد موز و یک فنجان شیر بدون چربی یک عدد سیب متوسط یا کیک جو دوسر سالاد اسفناج و توت‌فرنگی با مرغ بخارپز
یا سوپ عدس و سبزیجات به همراه دو تکه نان سبوس‌دار یک وعده میگوی بخارپز یا گریل‌شده با کینوآ
سوم یک فنجان ماست یونانی ساده بدون چربی به همراه مقداری عسل و بادام خلال‌شده تمشک یا سیب یا پرتقال ۱ پیتای گندم کامل پر شده با ۱ فنجان کاهوی رومی رنده شده
۱/۲ فنجان گوجه‌فرنگی ورقه‌شده
۱/۴ فنجان خیار ورقه‌شده
۲ قاشق غذاخوری پنیر فتا خرد شده
۱ قاشق غذاخوری سس رانچ کم‌چرب سوپ سیب‌زمینی شیرین و بادام‌زمینی به همراه یک تکه نان سبوس‌دار
چهارم مقداری پنیر کم‌چرب و بدون نمک به همراه یک تکه نان سبوس‌دار و مقداری آجیل مانند گردو به همراه چای سبز مصرف آبمیوه‌های تازه و طبیعی بدون شکر افزودنی مرغ بخارپز، بادمجان و ریحان به همراه برنج قهوه‌ای و مقداری بروکلی بخارپز یک وعده ماهی ساردین با گوجه‌فرنگی و یک فنجان برنج قهوه‌ای و بروکلی بخارپز
پنجم آبمیوه تازه به همراه یک تخم‌مرغ آب‌پز و مقداری قارچ بخارپز مقداری آجیل تازه خام بدون نمک ماهی سالمون یا مقداری گوشت قرمز کم‌چرب به همراه مقداری برنج قهوه‌ای مقداری سیب‌زمینی آب‌پز به همراه مرغ بخارپز
ششم دو برش نان تست سبوس‌دار با تخم‌مرغ آب‌پز به همراه گوجه‌فرنگی ورقه‌شده یک موز یا کیوی سالاد اسفناج با مرغ بخارپز و توت‌فرنگی یا مقداری سیب‌زمینی پخته با خوراک لوبیا پاستای غلات کامل با سبزیجات بخارپز یا همراه یک تکه سالمون
هفتم فرنی شیر با جو دو سر و موز مقداری بادام‌زمینی بدون نمک یا سایر آجیل‌های خام به همراه یک هویج و کرفس تازه یک سیب با مقداری بادام‌زمینی بدون نمک و سوپ هویج یا اسپاگتی سبوس‌دار با ساردین و گوجه‌فرنگی گوشت آب‌پز به همراه پوره سبزیجات و دو تکه نان سبوس‌دار
