دهیدراسیون به به معنی کمتر بودن میزان آب ورودی بدن در مقایسه با میزان آب خروجی است. در صورت عدم درمان، این عارضه می‌تواند به یک مشکل جدی تبدیل شود.
علائم کمبود آب بدن
علائم کم‌آبی در بزرگسالان و کودکان شامل موارد زیر است:
- احساس تشنگی
- ادرار زرد رنگ با بوی شدید
- احساس سرگیجه یا عدم تمرکز
- احساس خستگی
- خشکی دهان، لب‌ها و چشم‌ها
- دفع ادرار در حجم کم و نیز کم تر از ۴ بار در طول روز
در صورت داشتن موارد زیر، با احتمال بالاتری دچار کم‌آبی خواهید شد:
- تب بالا
- دیابت
- استفراغ یا اسهال
- حضور طولانی در زیر آفتاب (گرمازدگی)
- مصرف بیش از حد الکل
- تعریق شدید به دنبال ورزش
- مصرف داروهای ادرار آور (دیورتیک
خطر دهیدراسیون را کاهش دهید
در صورتی که متوجه هریک از علائم کم‌آبی شدید، به مصرف مایعات روی آورید.
اگر به دلیل بدحالی و بیماری، نوشیدن مایعات برای شما مشکل است، از جرعه‌های کوچک شروع کرده و به آرامی مقدار مایعات مصرفی را افزایش دهید.
می‌توانید به منظور آسان‌تر کردن عمل بلع مایعات برای کودکتان، از قاشق استفاده کنید.
لازم است در طول روز به اندازه کافی مایعات مصرف کنید تا ادرار شما کم رنگ و شفاف شود.
در زمان‌هایی که خطر دهیدراسیون بیشتر است، به عنوان مثال اگر استفراغ می‌کنید، اسهال دارید یا عرق می‌کنید، مایعات بنوشید.
پرستاران: مطمئن شوید فرد مورد نظر به اندازه کافی آب دریافت می‌کند
ممکن است شخصی که شما از وی مراقبت و پرستاری می‌کنید، متوجه میزان مصرف مایعات خود نباشد.
به منظور کمک به آنها:
- مطمئن شوید آنها هنگام خوردن وعده‌های غذایی خود، آب می‌نوشند.
- نوشیدن را برای آنها به یک عمل تفریحی تبدیل کنید؛ به عنوان مثال نوشیدن یک فنجان چای.
- به آنها غذایی بدهید که حاوی مقادیر بالایی آب است؛ مثلا سوپ، بستنی یا ژله و یا میوه‌هایی مانند هندوانه.
داروسازان می‌توانند در حل مشکل دهیدراسیون کمک کنند
لازم است در صورت داشتن استفراغ و یا اسهال و از دست دادن حجم بالایی از مایعات بدن، قند، املاح و مواد معدنی ازدست‌رفته را جبران کنید.
داروساز می‌تواند به شما «ساشه‌های آبرسان خوراکی را معرفی کند. این ساشه‌ها، حاوی پودری هستند که در ابتدا باید با آب مخلوط شده، به فرم محلول درآمده و سپس مصرف شوند.
از وی بپرسید کدام یک از انواع ساشه‌های آبرسان خوراکی برای شما یا فرزندتان مناسب است.
چه زمانی برای دریافت کمک‌های پزشکی اقدام کنیم
در صورت بهتر نشدن علائم خود و یا در صورت مشاهده موارد زیر، با پزشک معالج خود تماس بگیرید:
- به شکل غیر معمولی خسته هستید
- سردرگم و آشفته‌اید
- هنگام ایستادن سرگیجه دارید و این سرگیجه برطرف نمی‌شود
- در طول روز به هیچ عنوان دفع ادرار نداشته‌اید
- نبض شما ضعیف‌تر یا تندتر از حالت عادی می‌زند
- دچار غش (تشنج) می‌شوید
این موارد می‌توانند از نشانه‌های کم‌آبی شدید باشند و به درمان اورژانسی نیاز دارند.
کم آبی در کودکان
برای جلوگیری از دهیدراسیون، مصرف مایعات در کودکان زیر پنج سال باید بسیار زیاد باشد.
کم آبی در کودکان خردسال، امر بسیار معمولی است و در صورتی که سریعا درمان نشود، می‌تواند خطرناک باشد.
اگر فرزند شما علائم زیر را داشت فورا با پزشک معالج خود تماس بگیرید:
- کسل و خواب‌آلود به نظر می‌رسد
- سریع نفس می‌کشد
- هنگام گریه کردن، اشک کمی ریخته یا اصلا اشک نمی‌ریزد
- لکه نرمی روی سرش وجود دارد که به سمت داخل فرو رفته (ملاج فرورفته[۴])
- دهانش خشک است
- ادرارش تیره و زرد رنگ است یا طی ۱۲ ساعت گذشته ادرار نکرده‌است
- دست و پایش سرد و لکه‌دار است
بعد از درمان دهیدراسیون، کودک شما باید سطح مایعات بدن خود را حفظ کند.
بایدها:
- به تغذیه نوزاد با شیر مادر یا شیرخشک ادامه دهید – سعی کنید تا مقادیر کمتری از شیر را طی دوره‌های کوتاهتر به نوزاد بدهید
- به نوزادانی که از شیرخشک یا غذاهای جامد استفاده می‌کنند، جرعه‌های کوچکی از آب بنوشانید
- به بچه‌های کوچک، رژیم غذایی همیشگی خودشان را بدهید
- برای جبران مایعات، املاح و قندهای از دست رفته، به طور منظم از محلول‌های آبرسان استفاده کنید – از داروساز بخواهید تا یکی از انواع این محلول‌ها را به شما معرفی کند
نبایدها:
- شیر خشک را رقیق نکنید
- به بچه های کوچک، آبِ میوه و یا نوشیدنی‌های گازدار ندهید – این عمل منجر به تشدید اسهال یا استفراغ می‌شود
