چرا با سردرد از خواب بیدار می شویم؟
اگر اغلب صبح‌ها با سردرد از خواب بیدار می‌شویم، باید بدانیم که تنها نیستیم. تقریباً از هر ۱۳ نفر یک نفر سردرد صبحگاهی را تجربه می‌کند. این سردردها معمولاً در خانم‌ها و افراد بین ۴۵ تا ۶۴ سال بیشتر دیده می‌شوند.
مواردی از اختلالات خواب یا مشکلات سلامتی و نیز بعضی عادات شخصی می‌توانند باعث سردرد صبحگاهی شوند. آپنه خواب، میگرن و کم خوابی علل شایع این نوع سردردها هستند. با این حال، دندان قروچه، مصرف الکل و برخی داروها نیز می‌توانند باعث بیدار شدن ما با سردرد شوند.
علت سردردهای صبحگاهی چیست؟
با انتقال از خواب به بیداری، بخش‌هایی از مغز ما نیز شروع به بیدار شدن می‌کنند و نسبت به تغییرات وضعیت بدن، لمس و صدا حساس‌تر شده و واکنش بیشتری نشان می‌دهند. در این دوره از حساسیت شدید، ممکن است بیشتر مستعد درد باشیم.
هیپوتالاموس قسمتی در مغز است که ریتم طبیعی شبانه روزی و چرخه خواب را تنظیم و دریافت احساسات و درد را تعدیل می‌کند. اختلال در عملکرد هیپوتالاموس در طول خواب بر توانایی ما برای تحمل درد تأثیر می‌گذارد. در نتیجه، در حالی که ممکن است هنگام خواب دردی نداشته باشیم، ممکن است آن را در صبح احساس کنیم.
هرچند که معمولاً اختلالات خواب باعث سردرد صبحگاهی می‌شوند، اما دلایل متعددی برای بیدار شدن با سردرد وجود دارد.
سردرد صبحگاهی ناشی از آپنه خواب
افراد مبتلا به آپنه خواب در طول خواب دچار اختلال یا توقف تنفس می‌شوند. این اختلال بین ۲ تا ۹ درصد از بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سردرد صبحگاهی یکی از علائم شایع آپنه خواب است. در حالی که علت دقیق سردردهای ناشی از آپنه خواب نامشخص است، اغلب خروپف بلند، یکی دیگر از علائم رایج آپنه خواب، را عامل ایجاد سردرد صبحگاهی می‌دانند. با مراجعه به پزشک برای تشخیص و رفع آپنه خواب، ممکن است سردرد صبحگاهی نیز کاهش یافته یا از بین برود.
سردرد صبحگاهی ناشی ازخروپف
همه افرادی که خروپف می‌کنند آپنه خواب ندارند. با این حال، خروپف به تنهایی ممکن است علت بسیاری از سردردهای صبحگاهی باشد. مطالعات نشان داده است که درصد قابل توجهی از افرادی که معمولا خروپف دارند، به طور مکرر با سردرد از خواب بیدار می‌شوند. داشتن سابقه میگرن، بی‌خوابی یا اختلالات روانی احتمال سردرد صبحگاهی را در این افراد افزایش می‌دهد.
سردرد صبحگاهی ناشی از کم‌خوابی و بی‌خوابی
از آنجایی که کم‌خوابی یکی از دلایل رایج سردردهای صبحگاهی است، احتمال تجربه سردردهای صبحگاهی در افراد مبتلا به بی‌خوابی زیاد است. افراد مبتلا به اختلال بی‌خوابی در به خواب رفتن یا ماندن در خواب دچار مشکل هستند؛ در نتیجه، اغلب خواب کافی ندارند و ممکن است در طول روز احساس بیقراری یا کسالت داشته باشند.
سردرد صبحگاهی ناشی از اختلالات ریتم شبانه روزی
افراد مبتلا به اختلالات ریتم شبانه روزی بیشتر از سایرین دچار سردرد صبحگاهی می‌شوند. اختلال ریتم شبانه روزی زمانی رخ می‌دهد که بدن با ریتم استاندارد خواب و بیداری در یک چرخه ۲۴ ساعته هماهنگ نباشد. به دلیل این ناهماهنگی، ممکن است خواب کافی نداشته باشیم و در نتیجه دچار سردرد در هنگام بیدار شدن از خواب شویم.
سردرد صبحگاهی ناشی از زیاد خوابیدن
پرخوابی یا خواب زیاد نیز می‌تواند بر سردرد صبحگاهی تأثیر بگذارد. هم خواب با کیفیت پایین و هم خواب طولانی‌تر با سردردهای شدیدتری در هنگام بیدار شدن همراه هستند. بسته بودن طولانی چشم‌ها می‌تواند باعث سردرد ناشی از خواب بیش از حد شود.
سردرد صبحگاهی ناشی از میگرن
میگرن، یا سردردهای متوسط تا شدید مکرر، اغلب در صبح رخ می‌دهند. میگرن شیوع بیشتری در بین زنان و افراد مبتلا به اختلالات خواب دارد. در واقع مبتلایان به میگرن بیشتر با مشکل خواب ناکافی دست و پنجه نرم می‌کنند و همین موضوع می‌تواند باعث شروع میگرن شود. بروز سردردهای جدید در افراد مسن باید از نظر بدخیمی‌ها و سایر بیماری‌های جدی دیگر مورد بررسی قرار گیرد.
سردرد صبحگاهی ناشی از دندان قروچه
دندان قروچه یا فشردن دندان‌ها در هنگام خواب، می‌تواند فرد را با سردرد از خواب بیدار کند. این حرکت شدید منجر به سایش دندان، درد عضلانی و آسیب لثه نیز می‌شود. علل دندان قروچه در خواب عبارتند از: داشتن فرم نامنظم فک، استرس و اضطراب، اختلال خواب، مصرف الکل و قهوه.
دندانپزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا دندان قروچه در خواب داریم یا خیر. درمان این اختلال اغلب شامل استفاده از محافظ دهان در شب است. همچنین ممکن است پزشک داروهایی را برای مدیریت درد تجویز و روش‌هایی را برای مدیریت استرس و اضطراب توصیه کند.
سردرد صبحگاهی ناشی از فشار و تنش
وضعیت بدن ما در زمان خواب می‌تواند منجر به فشار و تنش شده و به طور بالقوه باعث کاهش کیفیت خواب و در نتیجه سردرد شود. انتخاب یک بالش مناسب یا اصلاح وضعیت بدن در زمان خواب می‌تواند به کاهش این تنش کمک کند.
سردرد صبحگاهی ناشی از مصرف الکل
نوشیدن الکل به ویژه در مقادیر زیاد در شب با سردرد صبحگاهی ارتباط زیادی دارد. با این حال، حتی در مقادیر کمتر، الکل بر خواب تأثیر می‌گذارد و به دلایل مختلف می‌تواند منجر به سردرد صبحگاهی شود:
الکل باعث می‌شود سریعتر از حد معمول به خواب برویم، اما خواب را مختل می‌کند و باعث می‌شود اغلب زودتر از خواب بیدار شویم.
الکل باعث افزایش ادرار و از دست دادن مایعات و در نتیجه کم‌آبی بدن می‌شود. یکی از عوارض جانبی شایع کم‌آبی بدن سردرد است.
الکل می‌تواند محرکی برای میگرن نیز باشد.
سردرد صبحگاهی ناشی از مصرف بعضی داروها یا مکمل‌ها
سردرد یکی از عوارض جانبی مصرف برخی از داروهای بدون نیاز به نسخه و همچنین داروهای تجویزی است. گاهی مصرف دارو برای کنترل سردرد می‌تواند باعث بروز سردردهای مزمن شود. از طرف دیگر، قطع ناگهانی دارو نیز می‌تواند باعث سردرد صبحگاهی شود.
داروهایی که می‌توانند باعث سردرد شوند عبارتند از:
مواد مخدر افیونی
تریپتان‌ها (داروهایی که برای کنترل سردردهای میگرنی کاربرد دارند)
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
آسپرین
استامینوفن
بعضی از داروهای ضداضطراب
بیشتر بخوانید: علت سردرد در کودکان
درمان سردردهای صبحگاهی بعد از بیدار شدن
اگر سردردهای صبحگاهی مکرر یا روزانه داشته باشیم، باید با پزشک خود در مورد علت آن صحبت کنیم. بهتر است علائم و نیز عادات خواب خود را در یک دفتر یادداشت کنیم و آنها را با پزشک خود در میان بگذاریم. این کار می‌تواند به ما کمک کند تا محرک یا محرک‌های دقیق سردرد صبحگاهی خود را شناسایی کرده و بر اساس آن یک برنامه درمانی داشته باشیم.
علاوه بر رفع و درمان محرک سردرد، می‌توانیم با رعایت نکات زیر بهداشت خواب خود را بهبود ببخشیم:
به طور منظم ورزش کنیم: بهتر است سعی کنیم ورزش از زمان خواب چند ساعت فاصله داشته باشد. ورزش خیلی نزدیک به زمان خواب ممکن است باعث اختلال در به خواب رفتن شود.
مصرف کافئین و الکل را محدود کنیم: نوشیدن قهوه در زمان عصر یا مصرف الکل قبل از خواب می‌تواند خواب ما را مختل کند.
محیط خواب خود را تنظیم کنیم: برای داشتن خواب خوب به فضایی تاریک، خنک و کم صدا نیاز داریم. باید تختخواب تنها به خوابیدن اختصاص داشته باشد.
یک روال آرامش بخش برای خود داشته باشیم: آرام گرفتن در پایان روز به بدن ما این سیگنال را می‌دهد که زمان خواب فرا رسیده است. برای این کار می‌توانیم مطالعه یا مدیتیشن را امتحان کنیم.
با رعایت بهداشت خواب و درمان اختلالاتی که باعث سردرد می‌شوند، ممکن است بتوانیم سردرد صبحگاهی خود را کاهش دهیم یا درمان کنیم.
