بومادران، گلی است که به خانواده آفتابگردان تعلق دارد و با بابونه و گل داودی ارتباطی نزدیک دارد. این گل سرشار از فایده از زمان های بسیار قدیم در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است. به طور سنتی، این گیاه به صورت چای مصرف می شود و اگر بخواهیم به چند مورد از مهم ترین فواید آن اشاره کنیم می توانیم کاهش التهاب (بخصوص در دستگاه گوارش)، درمان زخم های پوستی و رفع اضطراب و بی خوابی را یادآور شویم.
در قرن های گذشته بومادران شهرتی این چنینی نداشت، به عنوان مثال در قرن هفدهم آن را مانند اسفناج تهیه و مصرف می کردند. با این حال، علی رغم فواید فراوانی که بومادران دارد، آنطور که باید مورد استقبال قرار نگرفته و خیلی از افراد از فواید بی نظیر آن بهره مند نشده اند.
آیا ترخون را دوست دارید؟ بومادران دارای طعم مشابهی است و می توان در دستور العمل ها به جای ترخون از آن استفاده کرد. با طعم شیرین و در عین حال تندش، نه تنها باعث جذاب تر شدن دستور العمل ها می شود، بلکه باعث تقویت محتوای آنتی اکسیدانی آن نیز می شود.
بومادران چیست؟
بومادران (Achillea millefolium) یک گیاه همیشگی از خانواده کاسنیان (Asteraceae) است. این گیاه بومی مناطق معتدل نیم کره شمالی از جمله آمریکای شمالی، اروپا و آسیا است. بومادران گیاهی معروف به هزار برگ است که دارای گل های رنگارنگ قرمز، صورتی، زرد و سفید است. در طبیعت، معمولاً بومادران سفید و بومادران زرد را بیشتر از سایرین مشاهده خواهید کرد. ارتفاع آن نیز ممکن است به ۶۰ تا ۱۲۰ سانتی متر برسد.
نام های رایج دیگر این گیاه عبارتند از: بومادران معمولی، بومادران هزار برگ، gordaldo، devil’s nettle و …
گل ها و برگ های بومادران سرشار از مواد مغذی و فیتونوترینت هستند. فیتونوترینت ها، ترکیبات شیمیایی هستند که به طور طبیعی در گیاهان وجود دارند.
مطالعات نشان می دهد که بومادران حاوی برخی از فیتوکمیکال های تقویت کننده و ضد التهاب شامل فلاونوئیدها، کاروتنوئیدها و ترپن ها هستند. نمونه هایی از آنتی اکسیدان هایی که از گیاه مشتق شده اند عبارتند از:
- لوتئولین
- آپیژنین
- کاستیسین
- سنتوریدین
- Artemetin
- سسکیترپنوییدها
- Paulitin
- Isopaulitin
- Desacetylmatricarin
- psilostachyin
یک مطالعه که در سال ۲۰۱۳ در مجله Food Chemistry منتشر شد، نشان داد که بومادران تجاری دارای اسیدهای چرب و چربی اشباع شده، پروتئین، ارزش انرژی ، قندها و فلاونوئید بیشتری هستند، در حالی که بومادران جنگلی دارای مقادیر بالاتری از کربوهیدرات ها، اسیدهای آلی، اسیدهای چرب اشباع نشده، توکوفرول ها و اسیدهای فنولیک هستند.
خاصیت های درمانی بومادران
-
به محافظت از پوست و درمان زخم ها کمک می کند
قرن هاست که از بومادران به خاطر خواص بهبود زخم استفاده می شود. حتما می پرسید که چرا بومادران برای سلامت پوست مفید است؟ طبق مطالعات، این یک گیاه ضد التهاب است که تأثیر مثبتی بر pH پوست و میزان رطوبت آن دارد. علاوه بر این، یک ضد عفونی کننده طبیعی است بنابراین می تواند از عفونت زخم ها و جراحات جلوگیری کند. به همین دلیل است که بومادران به عنوان ترکیب اصلی در پمادهای ضدعفونی کننده استفاده می شود.
آشیلین شیمیایی موجود در این گیاه نیز به خاطر توانایی آن در جلوگیری از خونریزی شناخته شده است. مطالعات نشان می دهد که در صورتی که فرم پودر شده آن را روی زخم ها بپاشید تا نه تنها جلوی خون ریزی را می گیرد بلکه درد ناشی از جراحت را نیز کاهش می دهد.
این گیاه می تواند به درمان شرایط گسترده پوستی از جمله بواسیر، بثورات پوستی و ترک های پوستی نیز کمک کند. برخی تحقیقات حتی ثابت کرده اند که روغن بومادران می تواند باعث بهبود زخم های ناشی از سوختگی ناپالم (مایع قابل اشتعال مورد استفاده در جنگ) شود.
-
به درمان آمنوره کمک می کند
در کمال تعجب بومادران در دسته بندی داروهای گیاهی قرار دارد که در ترغیب خون ریزی در شرایط سلامتی خاص مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از این موارد، آمنوره، یکی از اختلالات قاعدگی است.
بومادران، سُداب (Rue)، دم شیر قلبی (motherwort)، انگورک آمریکایی (Partridgeberry) همه گیاهان قاعده آور هستند.
به گفته یک متخصص ارشد، بومادران می تواند به تحریک جریان خون در ناحیه لگن و همچنین رحم کمک کند و فرآیند قاعدگی را تحریک کند. اگرچه بومادران به خاطر این خاصیت قرن‌ها استفاده شده است، اما متاسفانه، این کاربرد هنوز توسط تحقیقات بالینی تایید نشده است.
-
دارای تأثیرات آرام بخش بر خواب و اضطراب است
اگر با اضطراب و یا بیخوابی دست و پنجه نرم می کنید، توصیه می کنیم که بومادران را امتحان کنید. یک مطالعه ۲۰۱۲ که در مجله Ethnopharmacology منتشر شده است، به بررسی اثرات آرام بخش و ضد اضطراب بومادران در نمونه های حیوانات پرداخته است. محققان در آزمایشات میدانی از عصاره هیدروالکلی از قسمت های هوایی بومادران بر روی حیوانات استفاده کردند.
آنها دریافتند که این گیاه پس از هر دو تجویز کوتاه مدت و طولانی مدت، دارای اثرات ضد اضطراب برای افراد است. علاوه بر این، آن ها دریافتند که بومادران اثر مشابهی با دیازپام (Valium) دارد، که یک نسخه معمول برای مسائل اضطرابی است.
-
به کاهش التهاب و پشتیبانی از عملکرد سیستم ایمنی کمک می کند
طب گیاهی سنتی در چین، اروپا و هند از این گیاه برای کاهش التهاب برای انواع شرایط مختلف به ویژه التهاب در روده و دستگاه تناسلی زنان استفاده می کند. داشتن خاصیت ضد التهاب، یکی از مهم ترین کاربردهای گیاه بومادران است.
محققان بر این باورند که توانایی بومادران برای فرو نشاندن التهاب مربوط به این واقعیت است که شامل فلاونوئیدها و سسکیترپن لاکتون است. علاوه بر خواص ضد التهابی، بومادران دارای خواص قابض و سفت کنندگی نیز می باشد. به همین دلیل است که اغلب در محصولات موضعی برای مشکلات التهابی پوستی مانند اگزما نیز وجود دارد.
خوب است بدانید که بومادران برای درمان تب، سرماخوردگی و آنفولانزا نیز استفاده شده است.
-
به طور طبیعی به درمان ماستیت یا ورم پستان کمک می کند
طبق مطالعات انجام شده مشخص شده که بومادران برای زنان مبتلا به ورم پستان بسیار مفید است. ماستیت یک نوع عفونت پستان است که بیشتر در بین خانم های شیرده رخ می دهد. به طور خاص، ضماد ساخته شده با برگ های بومادران تقریباً درد ناشی از ورم پستان را تسکین می دهند و به درمان زخم و ترک خوردگی نوک سینه کمک می کند.
اگر به بیماری ورم پستان مبتلا هستید، ایده ی هوشمندانه ای که وجود دارد، سوئیچ بین کمپرس گرم و سرد است زیرا سرما باعث تسکین درد می شود در حالی که گرما باعث افزایش گردش خون درون سینه می شود.
علاوه بر این، این گیاه حاوی ترکیبات ضد التهابی و ضد باکتریایی نیز می باشد.
-
فوایدی را برای دستگاه گوارش ارائه می دهد
فعالیت ضد اسپاسم بومادران باعث می شود تا برای نگرانی های ناخواسته دستگاه گوارش مانند اسهال، نفخ شکم و گرفتگی روده استفاده شود. مطالعات حیوانات شواهدی را آشکار کرده‌اند که بر طبق آن گیاه بومادران می تواند انقباض عضلانی را کاهش دهد که این به ناراحتی های مربوط به دستگاه گوارش و حتی بیماری های التهابی روده کمک می کند.
همانطور که در مطالعات نشان داده شده، بومادران به منظور مهار انقباضات عضله صاف و تأثیر آرامش بخش بر سیستم دستگاه گوارش از طریق چندین مکانیسم، مانند تغییر کانال های کلسیم، گیرنده های کولینرژیک و تولید اکسید نیتریک عمل می کند.
-
برای فشار خون بالا و آسم مفید است
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ در تحقیقات فیتوتراپی منتشر شد، اثرات بومادران بر کاهش فشار خون بالا، آرام کردن رگ های خونی و بهبود تنفس را گزارش داده اند. مطالعه بومادران بر روی موضوعات مورد مطالعه بر روی حیوانات، از کاربرد دارویی آن در بیماری های قلبی و عروقی و نیز اختلالات تنفسی مانند آسم، خبر می دهد.
-
دارای خواص ضد تومور است
مطالعات اخیر روی حیوانات نشان می دهد که عصاره بومادران با هدف قرار دادن متابولیسم لیپیدها در تشکیل سرطان لوزالمعده، خاصیت ضد توموری ایجاد می کند. همانطور که در مطالعات نشان داده، عصاره بومادران به فعال کردن مسیرهای نظارتی و ترویج بدخیمی در سرطان لوزالمعده کمک می کند.
کاربردهای بومادران
همانطور که در بالا توضیح داده شد، برخی از محبوب ترین کاربردهای بومادران شامل درمان موارد زیر است:
- التهاب پوست پوست
- سوء هاضمه و مشکلات دستگاه گوارش
- اضطراب
- بیخوابی
- وضعیت های مربوط به قاعدگی
- آلرژی
- مشکلات قلبی عروقی / تنفسی
موارد استفاده از بومادران در آشپزی شامل موارد زیر است:
- از برگ های جوان تر آن می توان در سوپ استفاده کرد و طعمی دل انگیز به آن بخشید.
- می توانید در دستورالعمل ها از بومادران به جای ترخون استفاده کرد.
- می توانید از برگ های آن در سالاد استفاده کنید.
فقط در هنگام پخت به یاد داشته باشید که گرمای زیاد می تواند طعم دلچسب آن را از بین ببرد.
بومادران در شکل های مختلف همچون گیاه یا گل تازه، گیاه خشک شده، کپسول، قرص، عصاره مایع و چای در دسترس است. همچنین بسته به محلی که در آن زندگی می کنید، ممکن است بتوانید گل های بومادران تازه را در طبیعت پیدا کنید.
دوز معمولی گیاه برای مشکلات التهابی ۵/۴ گرم در روز است. با این حال، هیچ مطالعه بالینی مدرنی برای تأیید این دوز وجود ندارد، بنابراین بهتر است با یک متخصص در مورد دوز مناسب بومادران برای نیازهای خاص خود صحبت کنید.
چگونه چای بومادران درست کنیم؟
برای تهیه چای بومادران می توانید از گل ها، برگ ها و یا ساقه گیاه استفاده کنید. استفاده از برگ و یا گل های خشک شده آن نیز بلامانع است. چای بومادران طعم تقریبا تلخی دارد بنابراین در صورت لزوم برای ملایم کردن طعم آن می توانید از عسل استفاده کنید. بسیاری از دستور العمل های چای شامل لیمو هستند، که باعث تقویت ویتامین C می شود، همچنین برای اثرات تنفسی و تسکین دهنده هضم بیش تر سعی کنید بومادران را با اکیناسه ، گل آقطی، زنجبیل و نعناع ترکیب کنید.
دستور تهیه چای بومادران خانگی:
مواد لازم:
- ۱ قاشق چایخوری بومادران خشک یا ۳ برگ تازه
- ۱ فنجان آب جوش
- ۱ قاشق چایخوری عسل (اختیاری)
- ۱ برش لیمو (اختیاری)
دستورالعمل:
بومادران را به مدت ۱۰ دقیقه در آب جوش بخیسانید و سپس برگ ها را از آن خارج کنید. در صورت تمایل عسل و آبلیمو را هم اضافه کنید و در نهایت هم بزنید.
خطرات ، اثرات جانبی و تداخلات بومادران
زمانی که بومادران به صورت خوراکی مصرف شود، می تواند باعث خواب آلودگی و افزایش ادرار گردد. استفاده از آن به صورت موضعی نیز ممکن است باعث درماتیت تماسی یا سوزش پوستی شود. در صورت مشاهده علائم تحریک کننده، مصرف را قطع کنید.
اگر به گیاهان خانواده کاسنیان حساسیت دارید و پس از مصرف شاهد جوش هایی رو پوست هستید، احتمالاً به استفاده خارجی و داخلی این گیاه نیز حساسیت خواهید داشت، بنابراین مراقب باشید. این می تواند پوست را در برابر نور خورشید حساس تر کند.
آیا بومادران می تواند انسان را مسوم کند؟ به طور کلی این گیاه سمی تلقی نمی شود، اما هنگام استفاده از روغن باید مراقب باشید زیرا حاوی توژون در مقادیر اندک است.
این گیاه همچنین حاوی کومارین است که توانایی رقیق کردن خون را دارد. به همین دلیل نباید با رقیق کننده های خون ترکیب شود.
مصرف این گیاه برای خانم های باردار توصیه نمی شود، در صورتی که در مرحله شیردهی به سر می برید، قبل از مصرف محصولات بومادران با پزشک صحبت کنید.
به دلیل عدم مطالعه برای تعیین اینکه آیا استفاده از آن در کودکان بی خطر است یا نه، معمولاً برای استفاده در کودکان توصیه نمی شود.
