اختلالات خوردن، بیماری هایی جدی هستند. اگر علائم اختلال خوردن را (در خود یا دیگری) تشخیص دادید، پیش از آن که این اختلال اثرات شدیدی بر روی سلامت جسم و روان بگذارد، از پزشک کمک بگیرید.
غالبا در این اختلالات، تمرکز زیادی بر روی شکل و وزن بدن وجود دارد. مشکلی که در تمام اختلالات خوردن مشترک است – علاوه بر نداشتن کنترل بر روی عادات غذایی – این است که می توانند پیشرفت کرده و آسیب های جدی و حتی دائمی به سلامت جسم و روان فرد وارد کنند. به همین دلیل است که تشخیص علائم اختلالات در افراد و کمک خواستن از روانپزشک یا روان شناس حائز اهمیت است.
انواع مختلف اختلالات خوردن چه هستند؟
انواع زیادی از مشکلات خوردن وجود دارد، اما ۴ نوع از این اختلالات در جدید ترین ویرایش راهنمای تشخیصی آماری DSM-5 ذکر شده اند:
- بی اشتهایی عصبی
- پر اشتهایی یا بولیمیایی عصبی
- اختلال پرخوری
- اختلال اجتناب یا محدودیت غذا
حتی افرادی که نوع یکسانی از اختلال خوردن دارند، می توانند علائم و تجربیات مختلفی داشته باشند. در کل، موارد زیر علائم و نشانه های شایع و قابل تشخیصی هستند که معیار های تشخیصی هر یک از چهار اختلال خوردن ذکر شده را تشکیل می دهند:
بی اشتهایی عصبی
- مصرف غذا محدود است و منجر به کاهش وزن نسبت به سن و قد می شود.
- ترس شدید از افزایش وزن و چاق شدن یا تلاش های شدید برای جلوگیری از افزایش وزن با وجود این‌که فرد کمبود وزن دارد.
- مشکلات در رابطه با تصویر بدنی خود یا انکار این موضوع که کمبود وزن یک مشکل جدی است.
پر اشتهایی عصبی
- غذا خوردن در بیشتر مواقع و در حجم های زیاد، احساس عدم کنترل بر روی رفتار غذا خوردن و مقدار غذای مصرفی
- تخلیه ی مکرر برای جلوگیری از کاهش وزن با استفاده از روش هایی چون استفراغ خودالقا شده، استفاده از ملین یا مدر، روزه گرفتن مداوم یا ورزش بیش از حد
- نگرانی بیش از حد در رابطه با شکل و وزن بدن
- رفتار های خوردن و تخلیه ی غیر معمول که حداقل هفته ای یک بار برای سه ماه رخ دهند
اختلال پرخوری
- پرخوری حداقل یک بار در هفته برای سه ماه، به علاوه‌ی:
- غذا خوردن سریع تر نسبت به اغلب مردم
- احساس عدم کنترل بر روی عادات خوردن و مقدار غذای مصرفی
علاوه بر موارد بالا، وقایع پرخوری که حداقل سه مورد از ۵ رفتار زیر را شامل شود:
- غذا خوردن سریع تر از حالت عادی
- غذا خوردن تا جایی که به طرز دردآوری سیر شوند
- خوردن مقادیر زیاد غذا حتی در صورت عدم احساس گرسنگی
- غذا خوردن به تنهایی یا پنهانی به دلیل خجالت
- تجربه ی احساس انزجار، افسردگی یا گناه بعد از پر خوری
اختلال اجتناب یا محدودیت غذا
- عدم تمایل یا نوع دیگری از اجتناب از غذا به سبب خصوصیات حسی غذا مانند ترکیبات یا رنگ ها. اجتناب از دریافت غذا همراه با حداقل یکی از موارد زیر است: کاهش وزن قابل توجه، یا در مورد کودکان، دست نیافتن به وزن و قد مورد انتظار، کمبود قابل توجه مواد مغذی، وابستگی به مکمل های غذایی یا لوله های تغذیه ی خوراکی، مختل شدن عملکرد روانی – اجتماعی
- این اختلال ارتباطی با در دسترس نبودن غذا یا عادات فرهنگی غذا خوردن ندارد
- هیچ مشکلی در ارتباط با وزن بدن یا تصویر بدنی وجود ندارد و اجتناب فرد از غذا خوردن به سبب بی اشتهایی یا پر اشتهایی عصبی نیست.
- هیچ اختلال یا بیماری دیگری وجود ندارد که بتواند اجتناب فرد از غذا خوردن را توجیه کند، یا اجتناب شدید تر از حالت موجود در سایر بیماری هاست.
چه مشکلات خوردن دیگری وجود دارد؟
انواع مختلف و زیادی از مشکلات خوردن و تصویر بدنی وجود دارد که با وجود این‌که کمتر از چهار اختلال اصلی خوردن شایع هستند، ممکن است هر فردی در هر سنی را درگیر کنند. این مشکلات شامل این موارد است: اختلال نشخوار، که در آن فرد غذا را بعد از خوردن بالا می آورد؛ ارتورکسی، که نوعی از وسواس شدید در تغذیه ی سالم است و اعتیاد به غذا که در آن، فرد نمی تواند میزان مصرف برخی غذا ها یا ترکیبات خاص را کنترل کند. این اختلالات و سایر رفتار های ناهنجار و مفرطی که با رژیم غذایی یا تصویر بدنی مرتبطند، بیماری هایی هستند که اغلب نیازمند درمان تخصصی برای پیش گیری از بد تر شدن هستند.
چه کسانی در معرض ابتلا به اختلال خوردن قرار دارند؟
اختلالات خوردن، اغلب در زنان در طول جوانی و اوایل بزرگسالی رخ می دهد، اما هرکسی، فقیر یا ثروتمند، پیر یا جوان، با هر نژاد، توانایی، فرهنگ، جنس یا تمایل جنسی می تواند دچار اختلالات خوردن شود. ژن ها، محیط، هنجار های اجتماعی و سلامت روان، همه در ایجاد این اختلالات نقش دارند. افراد دچار سایر چالش های سلامت روان و رفتار، مانند افسردگی، اضطراب یا سو مصرف مواد و الکل، احتمال بیشتری دارد که درگیر رفتار های غذایی نا سالم شود. موقعیت های پراسترس، مانند فشار اطرافیان، یا فعالیت هایی که فرد را به داشتن رژیم سخت‌گیرانه تر تقویت می کنند – مانند رشته های ورزشی، رقص و مدلینگ – می توانند ریسک ابتلا را افزایش دهند.
چگونه بفهمم که دوستان یا اعضای خانواده ام اختلال خوردن دارند؟
تنها روانپزشک یا روانشناس می تواند تشخیص دقیق بدهد، اما در این جا برخی علائمی که ممکن است در صورت درگیری یکی از عزیزانتان با عادات غذایی نا معمول، مشاهده کنید، آورده شده است:
- غذا خوردن پنهانی یا ترک سفره برای رفتن به دستشویی
- ابراز احساس گناه در مورد عادات غذایی
- صحبت کردن مداوم در مورد وزن یا کاهش وزن
- تمرکز بیش از حد و وسواسی بر روی خوردن غذا های سالم
- نخوردن مداوم وعده های غذایی
- ورزش بیش از حد
- چک کردن مکرر خود در آینه یا استفاده ی مکرر از ترازو
- مصرف مکمل های غذایی یا ملین ها
اختلال خوردن چگونه زندگی من را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟
علاوه بر مختل کردن فعالیت های روزمره، اختلال خوردن می تواند بر سلامت روان و عاطفی شما اثر بگذارد. ممکن است احساس اضطراب بیشتری در رابطه با کالری های مصرفی پیدا کرده و از وزن خود خجالت بکشید. ممکن است شروع به منزوی کردن خود از جمع خانواده یا دوستانی که در مورد سلامت شما ابراز نگرانی می کنند، بکنید و این انزوا می تواند به افسردگی منجر شود.
تاثیر فیزیکی اختلال خوردن می تواند قابل توجه باشد. در طول زمان، عادات غذایی غیر معمول می تواند به دستگاه گوارش، پوست، استخوان ها، دندان های شما و عملکرد سایر اندام ها مانند قلبتان آسیب بزند. اختلالات خوردن به خصوص بی اشتهایی عصبی، در مقایسه با سایر بیماری های روانی، بیشترین آمار مرگ و میر را دارند. در واقع، خطر مرگ زود هنگام در افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی ۱۸ برابر سایر هم‌سالان است. به همین دلیل است که تشخیص زود هنگام علائم و درمان مناسب، ضروری است.
