آیا احساس ضعف یا خستگی می‌کنید؟ شاید دچار علائم کم خونی هستید. اگر تعداد گلبول قرمز در خون پایین باشد، کم خونی رخ می‌دهد. اگر تعداد گلبول قرمز خون پایین باشد، بدن باید بیشتر تلاش کند تا اکسیژن مورد نیاز تامین شود. در ادامه با درمانکده همراه باشید.
کم خونی و تعداد گلبول قرمز
گلبول قرمز شایع‌ترین گلبول در خون انسان است. بدن روزانه میلیون‌ها گلبول قرمز تولید می‌کند. گلبول قرمز در مغز استخوان تولید می‌شود و تا ۱۲۰ روز در بدن می چرخد. سپس، با ورود به کبد از بین می‌رود و مواد سلولی آن بازیافت می‌شود.
کم خونی شما را در معرض خطر مشکلات زیادی قرار می‌دهد بنابراین لازم است هرچه سریع‌تر تعداد گلبول قرمز را به حالت طبیعی برگردانید.
در ادامه مطالبی درمورد چگونگی افزایش تعداد گلبول قرمز در خانه، کمک گرفتن از پزشک و غیره آمده است.
۵ ماده مغذی که تعداد گلبول قرمز را افزایش می‌دهند
مصرف غذاهای سرشار از این پنج ماده‌ی مغذی به افزایش تعداد گلبول‌های قرمز کمک می‌کند.
۱. آهن
مصرف رژیم غذایی سرشار از آهن تعداد تولید گلبول قرمز در بدن را بالا می‌برد. ازجمله غذاهای سرشار از آهن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گوشت قرمز مثل گوشت گاو
- گوشت اندام دام مانند قلوه و جگر
- سبزیجات برگدار و سبز پررنگ مثل اسفناج و کلم پیچ
- میوه‌های خشک شده مانند آلو و کشمش
- لوبیا
- حبوبات
- زرده‌ی تخم مرغ
۲. فولیک اسید
اضافه کردن بعضی از انواع ویتامین ب به رژیم غذایی نیز مفید واقع می‌شود. ازجمله غذاهای حاوی ویتامین ب-۹ (فولیک اسید) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نان غنی شده
- غلات صبحانه ی غنی شده
- سبزیجات برگدار و سبز پررنگ مثل اسفناج و کلم پیچ
- لوبیا
- عدس
- نخود
- آجیل
۳. ویتامین ب-۱۲
از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب-۱۲:
- گوشت قرمز مثل گوشت گاو
- لبنیات مثل شیر و پنیر
- تخم مرغ
۴. مس
مصرف مس به صورت مستقیم باعث تولید گلبول قرمز نمی‌شود اما به گلبول قرمز در جذب آهن مورد نیاز برای تکثیر کمک می‌کند. ازجمله غذاهای سرشار از مس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ماکیان
- صدف
- جگر
- لوبیا
- گیلاس
- آجیل
۵. ویتامین آ
ویتامین آ (رتینول) نیز به همین ترتیب به تولید گلبول قرمز کمک می‌کند. غذاهای زیر سرشار از ویتامین آ هستند:
- سبزیجات برگدار و سبز پررنگ مثل اسفناج و کلم پیچ
- سیب زمینی شیرین
- اسکواش
- هویج
- فلفل قرمز
- میوه مثل هندوانه، گریپ فروت و طالبی
۸ مکمل که تعداد گلبول قرمز را افزایش می‌دهد
اگر نتوانید مواد مغذی کلیدی را از طریق رژیم غذایی به دست آورید، بهتر است با پزشک درمورد مصرف مکمل مشورت کنید. بعضی از مکمل‌ها به افزایش تولید گلبول قرمز یا تسریع فرایندهای مربوط به تولید آن کمک می‌کنند.
بعضی از مکمل‌ها در داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل ایجاد می‌کنند بنابراین حتما قبل از اضافه کردن مکمل به رژیم خود با پزشک مشورت کنید.
هرگز بیشتر از دوز پیشنهادی که روی برچسب مکمل نوشته شده مصرف نکنید.
ممکن است پزشک مکمل‌های زیر را تجویز کند:
- آهن: معمولا کمبود آهن باعث کاهش تولید گلبول قرمز می‌شود. زنان به مصرف روزانه ۱۸ میلی گرم آهن نیاز دارند در حالی که نیاز روزانه‌ی مردان ۸ میلی گرم است.
- ویتامین ث: این ویتامین در جذب بهتر آهن به بدن کمک می‌کند. بزرگسالان به طور میانگین به مصرف روزانه ۵۰۰ میلی گرم ویتامین ث نیاز دارند.
- مس: به نظر می‌رسد بین کاهش تولید گلبول قرمز و کمبود مس ارتباط وجود دارد. زنان به مصرف روزانه ۱۸ میلی‌گرم و مردان به ۸ میلی‌گرم در روز احتیاج دارند. با این حال، نیاز روزانه‌ی بدن به مس به عوامل مختلف، ازجمله جنسیت، سن و وزن بدن، بستگی دارد. حتما در این مورد با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
- ویتامین آ (رتینول): زنان به ۷۰۰ میلی‌گرم در روز احتیاج دارند. این مقدار در مردان به ۹۰۰ میلی‌گرم افزایش می‌یابد.
- ویتامین ب-۱۲: اکثر افراد بالای ۱۴ سال به ۲.۴ میکروگرم ویتامین ب-۱۲ در روز نیاز دارند. اگر باردار هستید، میزان مصرف پیشنهادی به ۲.۶ میکروگرم افزایش می‌یابد. اگر شیرده هستید، این مقدار به ۲.۸ میکروگرم در روز می‌رسد.
- ویتامین ب-۹ (فولیک اسید): افراد به طور میانگین به مصرف روزانه ۱۰۰ الی ۲۵۰ میکروگرم ویتامین ب-۹ نیاز دارند. اگر چرخه قاعدگی منظمی دارید، توصیه می‌شود روزانه ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید مصرف کنید. زنان باردار به مصرف ۶۰۰ میکروگرم در روز نیاز دارند.
- ویتامین ب-۶: زنان در روز به ۱.۵ میلی‌گرم ویتامین ب-۶ نیاز دارند و نیاز مردان معادل ۱.۷ میلی‌گرم است.
- ویتامین ای: میزان مصرف ویتامین ای در روز به طور میانگین ۱۵ میلی‌گرم است.
سایر تغییرات سبک زندگی
اگر رژیم غذایی سالم دارید و از مکمل هم استفاده می‌کنید، یعنی در مسیر درست قرار دارید. با کاهش یا حذف مصرف نوشیدنی‌های الکلی، این روش متعادل را حفظ کنید. زیاده‌روی در مصرف الکل می‌تواند باعث کاهش تعداد گلبول قرمز شود. مصرف بیش از یک نوشیدنی در روز برای زنان و بیش از دو نوشیدنی در روز برای مردان زیاده روی در نوشیدن تلقی می‌شود.
ورزش منظم نیز مفید واقع می‌شود. ورزش علاوه بر تقویت سلامت عمومی، کلید تولید گلبول قرمز است. ورزش و تحرک شدید بدنی باعث می‌شود بدن به اکسیژن بیشتری نیاز پیدا کند. درصورت نیاز به اکسیژن بیشتر، مغز به بدن سیگنال می‌فرستد تا گلبول قرمز بیشتری تولید کند.
بهترین گزینه برای ورزش شدید شامل موارد زیر است:
- آهسته دویدن
- دویدن
- شنا
پزشک چه کمکی به شما می‌کند
در بعضی از موارد، تغییر رژیم غذایی یا سبک زندگی به تنهایی برای افزایش تعداد گلبول قرمز کافی نیست. در این صورت، پزشک یک یا چند روش زیر را پیشنهاد می‌کند:
تجویز دارو برای درمان بیماری زمینه‌ای: اگر علت کمبود گلبول قرمز یک بیماری زمینه‌ای (مانند خونریزی یا اختلال ژنتیکی) باشد، به تجویز دارو احتیاج است. درمان علت زمینه‌ای باعث می‌شود تعداد گلبول قرمز به حالت عادی برگردد.
تجویز دارو برای تحریک تولید گلبول قرمز: هورمونی به نام اریتروپویتین در کلیه و کبد تولید می‌شود که مغز استخوان را به تولید گلبول قرمز تحریک می‌کند. می‌توان از این هورمون برای درمان بعضی از انواع کم خونی استفاده کرد. این روش درمان برای حل مشکل کم خونی ناشی از بیماری کلیوی، شیمی درمانی، سرطان و دیگر عوامل تجویز می‌شود.
انتقال خون: اگر دارو جواب ندهد، پزشک انتقال خون را پیشنهاد می‌دهد تا تعداد گلبول قرمز افزایش یابد.
سوال:
میزان طبیعی گلبول قرمز چه مقدار است؟
پاسخ:
تعداد طبیعی گلبول قرمز در زنان ۴.۷ تا ۶.۱ میلیون گلبول در هر میکرولیتر و در مردان ۴.۲ تا ۵.۴ میلیون گلبول در هر میکرولیتر است. این مقدار بسته به نظر آزمایشگاه متغیر است. همچنین ممکن است براساس عوامل مختلف از فردی به فرد دیگر متغیر باشد.
ممکن است تعداد گلبول قرمز در اثر مصرف سیگار، بیماری قلبی و از دست رفتن آب بدن از حالت طبیعی بیشتر شود. همچنین در اثر اختلال در کلیه، مغز استخوان یا تنفس تعداد گلبول قرمز افزایش می‌یابد. زندگی در مناطق مرتفع نیز باعث افزایش تعداد گلبول قرمز می‌شود.
ممکن است در اثر خونریزی، نارسایی مغز استخوان، سوء تغذیه، بیماری کلیوی، مصرف بیش از اندازه‌ی آب یا حاملگی، میزان گلبول قرمز کاهش یابد. بعضی از داروها نیز روی میزان گلبول قرمز تاثیر می‌گذارند و باعث افزایش یا کاهش غیرعادی آن می‌شوند.
