واکسن یک محصول پزشکی است. اگرچه واکسن ها برای محافظت دربرابر بیماری طراحی شده اند، اما مانند هر داروی دیگری می توانند عوارض جانبی هم در پی داشته باشند.
عارضه جانبی بیانگر اثر سوء دارویی احتمالی ناشی از واکسیناسیون است.
نوزادان آمریکایی (۱ ساله و کوچکتر) هر ساله بیش از ۱۰ میلیون واکسن دریافت می کنند. شمار قابل توجهی از نوزادان در طول سال اول زندگی خود، از بیماری های جدی و مهلک و رخدادهای پزشکی مانند سندرم مرگ ناگهانی نوزادان (SIDS) رنج می برند. علاوه بر این، احتمال می رود بیماری های مادرزادی در طول سال اول زندگی خود را نشان دهند. بنابراین، بسیاری از نوزادان درست نزدیک واکسیناسیون، بطور کاملا تصادفی یک رویداد پزشکی را تجربه می کنند. گرچه وقوع این رخداد بدان معنا نیست که در واقع آن با واکسیناسیون ارتباط دارد. مسئله مشخص کردن این موضوع است که چه زمانی یک رویداد پزشکی مستقیما با واکسیناسیون ارتباط دارد.
انواع اثرات جانبی واکسیناسیون
برای درک گستره ی وقایع احتمالی عوارض جانبی واکسیناسیون، مقایسه واکسنی با عوارض جانبی نسبتا کم، مانند واکسن هموفیلوس آنفلوانزا نوع B، با یک واکسن دارای عوارض جانبی بسیار زیاد شناخته شده، مانند واکسن آبله که بندرت مورد استفاده قرار می گیرد (به پرسنل ارتش و سایر کسانی که ممکن است در وقوع حمله ترور زیستی اولین گروه هدف باشند، داده می شود)، مفید است.
آبله عفونت خطرناکی است که در ۳۰ تا ۴۰ درصد از موارد منجر به مرگ می شود، و ناشی از ویروس واریولا ماژور و یا واریولا مینور است. از دهه ۱۹۷۰ تاکنون هیچ موردی از آبله گزارش نشده است. بر اساس اظهارات سازمان بهداشت جهانی این بیماری ریشه کن شده است.
یافته های مربوط به عوارض جانبی واکسیناسیون Hib و آبله که در ادامه مطرح شده است، از مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها جمع آوری شده است.
عوارض جانبی واکسن هپاتیت (Hib)
- قرمزی، گرما یا تورم در محل تزریق (حداکثر ۱ کودک از ۴ کودک)
- تب بیش از ۳۸ درجه سانتیگراد (حداکثر ۱ از ۲۰ کودک)
هیچ گونه عارضه جانبی جدی در رابطه با واکسن Hib گزارش نشده است.
عوارض جانبی واکسن آبله (آبله گاوی)
مشکلات خفیف تا متوسط
- بثورات خفیفی که برای مدت ۲ تا ۴ روز دیده می شوند.
- تورم و تندرنس (حساسیت به لمس) غدد لنفاوی که تا مدت ۲ تا ۴ هفته پس از بهبود تاول ادامه می یابد.
- تب بیش از ۳۸ درجه (در ۷۰٪ از کودکان و ۱۷٪ از بزرگسالان) یا بیش از ۳۹ درجه (در ۱۵٪ تا ۲۰٪ کودکان و کمتر از ۲٪ از بزرگسالان).
- تاول ثانویه در جای دیگری از بدن (حدود ۱ در هر ۱۹۰۰).
مشکلات متوسط تا شدید
- عفونت شدید چشم یا از دادن چشم به دلیل انتشار ویروس واکسن در چشم.
- بروز بثورات جادی در تمام بدن (به میزان ۱مورد در هر ۴۰۰۰ نفر).
- بروز بثورات شدید در مبتلایان به اگزما (۱نفر در هر ۲۶۰۰۰ نفر).
- آنسفالیت (واکنش شدید مغز)، که می تواند آسیب دائمی مغز را در پی داشته باشد (۱ نفر در هر ۸۳۰۰۰ مورد).
- عفونت شدیدی که از محل واکسیناسیون آغاز می شود (۱ مورد در هر ۶۶۷،۰۰۰ نفر، عموما در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف).
- مرگ (۱-۲ مورد در هر یک میلیون نفر، عموما در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف).
چگونه می توان به اثرات جانبی واکسن های مختلف پی برد؟
پس از واکسینه شدن شما یا کودکتان، مراقب بهداشت جزوه ای تحت عنوان بیانیه اطلاعات واکسن (VIS) به شما می دهد. VIS در بردارنده ی عوارض جانبی شایع و نادر شناخته شده واکسن است. احتمالا مراقب بهداشت شما عوارض جانبی احتمالی را به شما خواهد گفت.
بروشورهای بسته بندی ارائه شده توسط شرکت سازنده واکسن نیز حاوی اطلاعاتی در مورد عوارض جانبی آن است. علاوه بر این، این بروشورها معمولا دربردارنده ی میزان بروز عوارض جانبی در گروه های آزمایش و کنترل در زمان ارزیابی های پیش از فروش واکسن هستند.
