با افزایش سن جمعیت جهان، دمانس (زوال عقل) یک مشکل رو به افزایش است. بیماری آلزایمر (AD) شایع‌ترین شکل زوال عقل در افراد مسن است که 60 تا 80 درصد موارد را تشکیل می‌دهد. افراد بدون علامت اغلب با نگرانی در مورد ابتلا به زوال عقل مواجه می شوند، به خصوص زمانی که سابقه خانوادگی دارند.
این خوش بینی وجود دارد که اصلاح فاکتورهای خطر، به ویژه در دوران میانسالی (سن 45 تا 65 سال)، پتانسیل این را دارد که تعداد قابل توجهی از موارد زوال عقل در سراسر جهان را به تأخیر اندازد یا جلوگیری کند. در تأیید این موضوع، مطالعات گسترده مبتنی بر جمعیت نشان می‌دهد که بروز آلزایمر در کشورهای با درآمد بالا در چند دهه گذشته کاهش یافته است.
بر اساس شواهد اپیدمیولوژیک و قابل قبول بیولوژیکی در مورد رابطه بین سبک زندگی سالم و خطر زوال عقل (و همچنین سایر مزایای سلامتی)، ما بیماران را تشویق می‌کنیم که فعالیت بدنی، ورزش، فعالیت‌های اوقات فراغت شناختی و تعامل اجتماعی را حفظ یا افزایش دهند.
موارد موثر برای آلزایمر (اثبات نشده)
تغییر سبک رژیم غذایی
در حالی که بسیاری از جنبه های یک رژیم غذایی سالم با نتایج مثبت سلامت، از جمله سلامت شناختی و رهایی از زوال عقل مرتبط است، شواهد کافی برای نتیجه‌گیری اینکه رژیم‌های غذایی خاص یا مکملهای غذایی خطر زوال عقل را کاهش می‌دهند، کافی نیست. اسیدهای چرب امگا 3 (از طریق مصرف ماهی یا مکمل های غذایی) و رژیم غذایی مدیترانه‌ای از جمله مواردی هستند که بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.
اسید چرب امگا 3
فواید بالقوه مصرف روغن ماهی بر خطر زوال عقل نیز به طور گسترده مطالعه شده است. بسیاری از مطالعات کوهورت طولی ارتباط بین مصرف بیشتر روغن ماهی و کاهش خطر زوال عقل، زوال شناختی و/یا تجمع ناهنجاریهای ماده سفید در MRI مغز را نشان داده‌اند.
الکل
در حالی که شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه مصرف سبک تا متوسط الکل ممکن است محافظ باشد، این تا حد زیادی بر اساس مطالعات مشاهده‌ای است و یافته‌ها متناقض بوده‌اند.
ویتامین‌های آنتی اکسیدان
مطالعات پیش بالینی و کالبد شکافی نشان می‌دهد که استرس اکسیداتیو (عدم تعادل بین تولید رادیکالهای آزاد و وجود آنتی‌اکسیدان ها) ممکن است در ایجاد بیماری آلزایمر (AD) و سایر اشکال زوال عقل مهم باشد، و برخی از مطالعات ارتباطی را بین مصرف بیشتر آنتی اکسیدانها در رژیم غذایی و خطر کمتر ابتلا به آلزایمر پیدا کرده‌اند. مطالعات به ارزیابی نقش آنتی اکسیدان‌های مکمل (به عنوان مثال، ویتامین e ، بتاکاروتن، فلاونوئیدها، ویتامین سی) برای پیشگیری از آلزایمر پرداختند.از آنجایی که خطرات بالقوه مکمل ویتامین E وجود دارد، بنابراین مطالعات علمی انجام شده مکمل ویتامین E یا سایر آنتی اکسیدان ها را برای پیشگیری از آلزایمر یا سایر انواع زوال عقل توصیه نمی کنند.
ویتامین‌های B6، B12 و فولات
در حالی که شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد افزایش هموسیستئین سرم و/یا سطوح سرمی پایین فولات، ویتامین ب6 و ویتامین B12 ممکن است با اختلال در شناخت و خطر زوال عقل مرتبط باشد، اما تاکنون هیچ شواهد قانع‌کننده بالینی وجود ندارد.
ویتامین D
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کمبود ویتامین دی با اختلالات شناختی در افراد مسن مرتبط است. به نظر می‌رسد این اثر کوچک و دارای اهمیت بالینی نامشخص است.
مولتی ویتامین‌ها
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده از مکملهای مولتی ویتامین کوتاه‌مدت و بلندمدت هیچ فایده‌ای در پیشگیری از زوال شناختی در بزرگسالان سالم نشان نداده‌اند.
ترکیبات دیگر – در مطالعات، مصرف توت‌های سرشار از فلاونوئیدها (به عنوان مثال، زغال اخته، توت فرنگی) با نرخ کندتر زوال شناختی مرتبط بود. اعتقاد بر این است که فلاونوئیدها دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی هستند که ممکن است به یک اثر محافظتی کمک کنند.
ویتامین E
توصیه می‌شود ویتامین E (1000 واحد بین المللی دو بار در روز) یک مداخله معقول در بیماران مبتلا به آلزایمر خفیف تا متوسط است. داده‌های حاصل از کارآزمایی‌های بالینی نشان می‌دهد که آنتی‌اکسیدان ویتامین E ممکن است در کند کردن پیشرفت بیماری در بیماران مبتلا به آلزایمر مفید باشد.
باید توجه داشت که مکمل ویتامین E با دوز بالا به طور متناقضی با افزایش مرگ و میر ناشی از همه علل و همچنین با نارسایی قلبی در بیماران مبتلا به بیماری قلبی عروقی مرتبط است. با این حال، چنین نگرانی‌هایی در جمعیت بیماران آلزایمری تأیید نشده است. در مطالعات آینده نگر معتبر، بیمارانی که روزانه 2000 واحد بین‌المللی ویتامین E دریافت می‌کردند، در مقایسه با بیمارانی که ممانتین، ترکیبی یا دارونما مصرف کرده بودند، روندی رو به کاهشی به سمت مرگ و میر سالانه داشتند.
سلنیوم
مطالعاتی که رابطه بین سطوح سلنیوم و زوال شناختی را ارزیابی می‌کنند، نشان می‌دهند که کمبود سلنیوم ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.
گیاه جینکوبیلوبا
به نظر می‌رسد جینکوبیلوبا در جلوگیری از پیشرفت زوال عقل، چه در افراد مسن با شناخت طبیعی و چه در افراد دارای اختلال شناختی خفیف (MCI) بی‌اثر باشد. علاوه بر این، جینکوبیلوبا حافظه را در بزرگسالان از نظر وضعیت شناختی طبیعی تقویت نمی‌کند. به عنوان نمونه:
مطالعه ارزیابی حافظه جینکو (GEM) یک کارآزمایی بزرگ و چند مرکزی بود که به طور تصادفی بیش از 3000 بزرگسال 75 ساله و بالاتر (تقریباً 15 درصد با MCI در ابتدا) را به عصاره 120 میلی‌گرم جینکوبیلوبا دو بار در روز یا دارونما اختصاص داد. جینکوبیلوبا خطر ابتلا به بیماری فراموشی را در بزرگسالان از نظر شناختی طبیعی یا در افراد مبتلا به MCI در شش سال کاهش نداد.
فسفولیپیدها
تغییراتی در محتوای چربی غشای پلاسمایی عصبی و ساختار آن در مغز پیر و در زوال عقل و آلزایمر مشاهده شده است. در نتیجه، علاقه به استفاده از پیش سازهای غشای فسفولیپید (به عنوان مثال، فسفاتیدیل سرین [PS] و فسفاتیدیل کولین [PC]) به عنوان راهی برای ترمیم غشای پلاسمایی و بهبود عملکرد عصبی وجود دارد.
طی سال‌ها، نقش مفید یک رژیم غذایی متعادل به جای مصرف زیاد میوه‌ها و سبزیجات به تنهایی تایید شده است. رژیم غذایی مورد مطالعه و با بالاترین شواهد علمی برای محافظت در برابر شروع زوال عقل رژیم مدیترانه‌ای است. میوه‌ها و سبزیجات بخش قابل توجهی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای را تشکیل می‌دهند.
رژیم مدیترانه‌ای رژیمی است که با مصرف زیاد ماهی، سبزیجات، حبوبات، میوه ها، غلات، اسیدهای چرب غیراشباع عمدتاً به شکل روغن زیتون، مصرف کم لبنیات، گوشت و اسیدهای چرب اشباع و همچنین مصرف منظم اما متوسط الکل مشخص می‌شود. کل چربی در این رژیم 25 تا 35 درصد کالری مجاز روزانه با چربی اشباع شده 8 درصد یا کمتر از کالری مجاز است.
